Speciale fiestpaden waar u veilig bent voor het snelverkeer
Ontdek Groningen vanuit het zadel
door Nico van der Zwet Slotenmaker
Het is dat mij ter plekke een rijwiel ter beschikking wordt gesteld, anders was ik uiteraard niet snel op het idee gekomen onze meest noordelijke provincie per tweewieler te ontdekken. Niet dat ik er meteen een Alpenetappe van maak trouwens. Op de wat mindere stukken rust de fiets achter in het busje van mijn begeleiders die hier toeristisch de dienst uitmaken en hebben uitgevogeld dat natuurlijk juist Groningen bij uitstek de plek is waar je vanaf je zadel het beste zicht op de omgeving hebt. Wind door je haar, gezond, natuur, u weet wel.
Weids is het Groninger landschap en talloos de recreatiemogelijkheden.
Een bijkomende troef is dat men in Brussel een financieel welgezind oog op dit deel van het land heeft laten vallen om de mogelijkheden voor vakantiegangers in sneltreinvaart te verruimen en naast het opknappen van historische bebouwingen tot gastenverblijf laat dit zich ook aflezen aan het aantal fietspaden.
En dan niet een tegelpaadje langs de snelweg, nee, zeer speciale routes die door aparte poortjes voor het andere verkeer worden afgeschermd. Waar je veilig bent voor snelverkeer en je hooguit kan worden aangereden door een op hol geslagen landbouwtrekker.
Ongestoord
Fietsen in Groningen is wel een beetje meer dan de 'blik op oneindig'.
Je kan tegenwoordig ongestoord rond het Lauwersmeer peddelen, zodat je van Groningen ook in Friesland of omgekeerd belandt. De beide provincies werken op dit punt uiteraard eendrachtig samen en geven onder de naam 'Lauwersland' ook een gezamenlijke brochure uit die u als bezoeker niet ongelezen mag laten. Een bepaald niet voor dat stuk fietsen alleen.
Of mijn gidsen het er nu om doen of niet, eerst draaien we de trappers rond in Garnwerd. Natuurlijk, er staan monumentale huizen langs het gezellige Burgemeester Brouwersstraatje en de korenmolen 'De Meeuw' uit 1850 is ook een plaatje. Dan komt het echter. Onmiddellijk naast dit monument bevindt zich café Hammingh, dat er inmiddels ook alweer een eeuw op heeft zitten.
Misschien komt u wel langs de borg Nienoord in Leek.
Dit is een meer dan vertrouwde herberg die in de zomermaanden wat wordt overlopen omdat je voor de deur uitzicht hebt over het watersportgewemel bij de brug. Met een goede vriend heb ik eens een gelukkig heel ledige dag op dit terras doorgebracht en we waren er rond de klok van twee al volledig van overtuigd dat we in ieder geval die dag de zeilen niet meer zouden hijsen. Ook ten we naar kooi gingen bleef dat een verstandig besluit.
Zoekende
Hammingh, dat ook zeer doorwrochte en stevig op de maag rustende kost kan voorzetten, is er op een puntje op achteruit gegaan. De vorige eigenaar kon namelijk onmogelijk scheiden van zijn buffet. De bar, de toog zeg maar. Hij nam het gevaarte mee naar zijn nieuwe bestemming en nu zijn ze bij Hammingh nog een beetje zoekende. Er staat wel wat, maar het is niet.... nee, daar moet wat anders komen.
In Ezinge niet, daar hoeft niets te veranderen. Al enkele eeuwen voor onze jaartelling hebben hier mensen gewoond. Die veel last van het water hadden natuurlijk, want de zee was nog ongetemd en kwam regelmatig goede bedoelingen van landbouwkundige aard verstoren. Om in eerste instantie zelf de voeten droog te houden, ging men wat hoger wonen. Op een terp zeggen ze in Friesland, maar in Groningen heet dat een wierde. Ezinge is dus een typisch wierdedorp en omdat het zo oud is trok het de aandacht van de geleerden.
Ene prof. A. E. van Giffen heeft van 1930 tot 1934 in de terp (pardon, de wierde) lopen woelen en veel over de oude bewoning naar boven gebracht. Naast de kerk - uit de dertiende eeuw, dus ook al een oudje - staat op een bord zo'n beetje de geschiedenis en ik leer dat men vroeger alles gebruikte om een heuvel op te werpen. Uit de mode geraakt huisraad, vodden, noem maar op. Prof. Van Giffen heeft ongetwijfeld staan watertanden.
Stalafval
Toen we dijken gingen maken kon je uiteraard op de begane grond blijven wonen. Al leek er weinig reden om de terpen en wierden af te graven. Al was het maar voor het uitzicht. Dat het toch gebeurde, kwam omdat een slimmerd uitvond dat ook door het vele stalafval de grond uitstekend geschikt was als mest. Sommige dorpen en kerken verdienden er een fortuin mee. Je kon natuurlijk niet alles verkopen, want je huis moest blijven staan. Ondergraven, nu weet ik ook waar dat woord precies vandaan komt.
Het
museum 'De Theefabriek' in Houwerzijl met het theezakje om de
kerktoren.
Om de hoek bij Ezinge staat verscholen achter de bomen de Allersmaborg waarvan de singels vrij te bewandelen zijn. In de zomer zijn er in het koetshuis regelmatig exposities, want in de borg wordt kunst bedreven en dat moet af en toe naar buiten. De VVV zou hier in de toekomst graag wat logeerkamers willen bouwen, al zijn de Groningse borgen meestal alleen geopend voor een rondleiding. En niet eens allemaal, zodat u even goed moet informeren om gesloten deuren te voorkomen.
Dat zal u in Houwerzijl niet snel gebeuren. Het museum 'De Theefabriek' is zelfs buiten het seizoen ieder weekeinde open (in het seizoen maandag dicht) en onder een kopje leut kunt u hier de hele geschiedenis van de thee aan u laten voorbij trekken. Het museum is wat vreemd gehuisvest in een kerk, maar om u niet op een dwaalspoor te brengen is er een enorm theezakje om de toren gehangen, voor een voormalig godshuis wat minder flatteus vinden sommigen.
Herberg
Nu we het toch over het geloof hebben - nooit doen natuurlijk - wil ik u ook nog even op Kloosterburen wijzen. Het enige katholieke dorp in de verre, verre omgeving. De herberg heet vanzelfsprekend 't Klooster en noordelijker wordt in Nederland geen carnaval gevierd.
Of het uitbundig is weet ik niet, maar je kan er allicht een paar nemen.
Als je maar op de fiets bent natuurlijk.
REISWIJZER
Voor inlichtingen over fietstochten en andere vakantiemogelijkheden in de provincie Groningen kunt u zich wenden tot VVV, tel. 050-5350202 waar ze ook wel voor een informatiepakketje kunnen zorgen.
Foto's: Joop Fenstra
Publicatiedatum = 11 april 1998
