Alles over rouwen en trouwen in Museum Ede

Het 'ja-woord' is weer niet van de lucht.

EDE - Tegenwoordig wordt er weer uitbundig gehuwd. Reden voor het Historisch Museum in Ede een vrij gedetailleerde expositie over trouwen (maar ook rouwen) op stapel te zetten. De tentoonstelling kan in het museum tot en met 31 januari volgend jaar worden bezichtigd.

Rouwen en trouwen lijken zeer tegengestelde voorvallen, maar wat betreft de keuze van de kleur van de kleding bestaat er wel degelijk een wisselwerking tussen beide gebeurtenissen.

Bruidskleding door de eeuwen heen is te zien in het Historische Museum van Ede

Dat rouwen hoeft trouwens niet al uitsluitend in relatie te staan met de dood; ook een huwelijk kan men berouwen wanneer dit uiteindelijk niet op ware liefde blijkt te zijn gebouwd.

De witte kleur van de bruidsjapon stond vroeger symbool voor de maagdelijkheid van de bruid, maar tegenwoordig is de witte bruindsjapon vervlakt tot modekleur.

Beste pak

Bestudering van oude schilderijen leert dat het dragen van een witte japon met sluier door de bruid niet eens zo van heel lang dateert. De man trouwde vroeger gewoon in zijn beste pak. De bruid trouwde in haar mooiste jurk en die was zelden wit.

Pas rond 1815 verschijnen in de Franse en Engelse modetijdschriften afbeeldingen met de eerste echte witte bruidsjaponnen, compleet met sluier. In Nederland duurt het dan nog tot circa 1870 alvorens het trouwen in het wit massaal in zwang raakt.

Rond 1900 doet zich het merkwaardige verschijnsel voor dat relatief veel vrouwen trouwen in een zwarte japon. Alleen de corsage, het bruidsboeket en een eventuele sluier geven aan dat hier om bruidskleding gaat. Op veel plaatsen in Nederland komt omstreeks die tijd ook veel zwart in de klederdrachten voor. Met rouwen heeft dit niets te maken. Vermoedelijk dat het veelvuldig dragen van zwart in die tijd heeft te maken met de verzwaring van de kerkelijke opvattingen.

Niet elke bruid zag er volgens het modebeeld ook altijd hetzelfde uit. Rijke en voorname families trouwden in het wit, met veel luxe en sluier. In een periode van rouw werd uiteraard niet in het wit getrouwd. Meer burgelijke en praktisch ingestelde bruiden trouwden in het zwart, eventueel met sluier. Zeer informeel waren daarbij de bruiden die trouwden in een doodnormale middagjapon. Rond 1925 stijgt de zoom van de bruidsjapon eventueel tot de knie, evenals zovele andere japonnen en rokken.

Een opgetooide bruid uit het jaar 1835

Rond 1950 trouwen echter steeds meer vrouwen in het wit en gaat de bruidsjapon verschillende modes volgen: broekpak, spijkerpak, hippie-look enz. Een tijdlang raakt trouwen in het wit, ja trouwen als zodanig vrijwel geheel in onbruik. Nu trouwen veel bruidjes weer in een droom van een bruidstoilet. Daarnaast is er keuze uit creaties met zachte pasteltinten, pikzwart en bloedrood. Het ja-woord blijft er trouwens hetzelfde om.

Rouwen

Over rouwen in de loop der geschiedenis is minder bekend. Dat komt mede omdat van grote droefenis vrijwel nooit uitgebreide foto- en/of vedeo-reportages worden gemaakt. Aan het eind van de achttiende eeuw was het bij de gegoede stand echter wel gebruikelijk dat er uitgebreid werd gerouwd.

Ook werd er onderscheid gemaakt tussen zware en lichte rouw. Wanneer een monarch of een kroonprins overleed heerste er alom rouw en kleedde men zich overeenkomstig. In de negentiende eeuw was het gebruikelijk dat gedurende de periode van zware rouw uitsluitend zwart werd gedragen. De vrouw droeg een lange sluier en normale juwelen waren in de rouwperiode uit den boze. Voor rouwjuwelen verschijnen rond 1825 onder andere sieraden van git. Deze gittenmode zou zijn begonnen door koningin Victoria van Engeland.

Ook wit is een rouwkleur, gebruikt bij begrafenissen van personen van koninklijke bloede. Tegenwoordig zijn paars en marine ook geschikte rouwkleuren. Een etiquetteboekje van 1935 rept van een rouwperiode van een jaas en zes weken of zelfs langer. Zoals in de kleding gaan ook rouwkaarten met de mode mee. Rond 1900 hebben deze kaarten zonder uitzondering een zeer brede zwarte (rouw-)rand. Tegenwoordig wordt doorgaans een smalle rand gebruikt. Maar marine en paars komen tegenwoordig ook op rouwkaarten voor.

Alles hierover in het Historisch Museum van Ede. Tel: 0318-619554

Publicatiedatum = 28 november 1998