|
|
Openluchtmuseum de 'Erve Kots'
Hoepelen ten plattelande
door Nico van der Zwet Slotenmaker
LIEVELDE - Achter de stal van de Saksische boerderij in het openluchtmuseum de 'Erve Kots' in Lievelde tussen Groenlo en Lichtenvoorde is een speelhoekje gemaakt voor de kleinere bezoekers. Hinkelen, knikkeren, touwtjespringen, de dingen van vroeger, en waarschijnlijk toen vooral populair omdat het niks kostte.
Zijn kleindochter van een jaar of acht heeft het nooit geleerd.
Twee grootouders die hun kennelijke kleindochter een dagje hebben te entertainen, staan er even bij stil. "Je kunt hier ook hoepelen", constateert oma. Haar nazaat van een jaar of acht gaapt haar met open mond aan. Ze begrijpt absoluut niet waar het over gaat. Dan doet opa het onder protest van zijn bazige wederhelft "Laat dat kind het zelf leren!" even voor. Hij heeft er nog aardig slag van. Ondanks deze spoedcursus brengt het meisje er niets van terecht en ik sta erbij en kijk ernaar en denk: 'De jeugd van vandaag kan niet meer hoepelen'.
Verwonderen
Verwonderen doet het me trouwens maar even. Laatst trof ik bij mij in de buurt een hinkelbaan. Met krijt op het trottoir getekend, precies zoals het dus hoort. Alleen de cijfers stonden in een voor mij onbegrijpelijke volgorde. De '10' zo'n beetje in het midden, terwijl toch iedereen weet dat dat cijfer helemaal bovenaan moet staan, zodat het de moeilijkste opgave is het blokje hout daarin te werpen om het vervolgens op één been naar het uitgangspunt terug te schuiven zonder dat het op een van de lijnen mag blijven liggen. Ik heb het de kleuters in mijn dorp even uitgelegd. Voorzichtig, want je wordt al snel als te autoritair versleten of erger nog je wordt aangezien als iemand die een vreemde belangstelling voor het kleine grut heeft. Als je tegenwoordig een hand op een kinderhoofdje legt, zit je al in de verdachtenbank.
Bij het hoepelen verleen ik dus maar geen assistentie, hoewel ik zeker weet dat ik het nog kan. Dit meisje dus niet en ze zal het niet meer leren ook. Als ik later nog eens terugloop, staat ze echter op stelten en dat lukt veel beter. Zou er dan toch nog hoop zijn?
We leren de dingen van vroeger af. Dat is doorgaans prima, al moet er meer blijven dan de herinnering alleen. Daarom is er zo'n plek als de 'Erve Kots'. Het is helemaal niet nodig dat we weer met de koeien en de varkens in één vertrek gaan wonen, maar het is wel goed dat we weten dat het vroeger ten plattelande nu eenmaal zo ging.
Huisvlijt
Dat leren we bij de 'Erve Kots' in de eerste boerderij die je op de expositie betreedt. Een zogenaamd Los Hoes waar mens en dier onder één dak leefden. De 'Beverborg', zoals het huis heet, is oorspronkelijk afkomstig uit Haaksbergen en je kunt je een goede voorstelling maken van de omstandigheden waarin men vroeger leefde. Niet alleen door wat landbewerking en een beetje veeteelt, maar ook door huisvlijt als het maken van klompen, weven en houtdraaien. Dit wel zeer 'gemengde' bedrijf zie ik ook veel terug in de andere opstallen van het museum.
In
de wintermaanden, als er buiten weinig te doen was, maakte men bijvoorbeeld
ook sigaren of brouwde men een biertje. Dat doen ze trouwens nog in het
museum. Er is een Brouw Hoes en als het op zaterdag- of zondagmiddag een
beetje aardig terrasweer is, mag je binnen een kijkje komen nemen naar
de manier waarop het zogenaamde Boksebier wordt gefabriceerd.
Kopen kan je het trouwens altijd. 'Geheel op natuurlijke wijze bereid, zodat alle voedingsstoffen in het product blijven', staat erbij. Het is verkrijgbaar in mooie flessen en als je hem thuis hebt leeggedronken, kan je hem hier weer laten vullen.
Hoogtepunt
Maar voorlopig ben ik nog niet aan de beurt om te worden gelaafd. Eerst wacht het museum met als hoogtepunt de boerderij die tot 1934 bewoond is geweest door de familie Kots en die dateert uit omstreeks 1500, alhoewel er later nog wel het een en ander is aangebouwd. In de woonkamer houden zich twee dames in klederdracht op die met fijn kantwerk in de weer zijn en dat verleidt wat oudere bezoeksters tot de opmerking dat ze het vroeger precies zo hebben gedaan, maar dat het er de laatste jaren een beetje bij ingeschoten is.
Naast
de zeer bezienswaardige boerderij staat het beeldje van de heer Bernard
Weenink, die al in 1936 de stoot tot oprichting van de 'Erve Kots'
heeft gegeven. Bij wat archeologische opgravingen op het terrein kwam
hij tot het besef dat het streekeigene van deze omgeving spoedig dreigde
te verdwijnen als hij niet zou ingrijpen. En dat deed hij dus.
Naast boerderijen en schuren is er nu ook een houtzagerij te bewonderen en een met veel zware stenen uitgeruste molen die bij speciale gelegenheden nog door een echte paardenkracht in beweging wordt gebracht. Een kolenbrandershut mag natuurlijk niet ontbreken als extra bewijs van de manier waarop de meeste eenvoudige lieden destijds hun karig stuk brood moesten verdienen.
Zonder
voertuigen ging het vroeger ook al niet.
Echt handwerk word ook nog verricht bij de buren van de 'Erve Kots'. Aan de overkant van de weg bevindt zich namelijk een kaasmakerij die vandaag echter aardappels in de aanbieding heeft. Die worden tenminste op een groot bord aangeprezen. Als ik een tijdje op een bankje heb gezeten, begrijp ik dat we hier te maken hebben met een onderneming in het zogenaamd alternatieve circuit. Er komen aardig wat klanten, die hun meegebrachte eierdoosjes laten vullen, en voor de rest is het alles onbespoten wat de klok slaat. Prima hoor, terug naar de natuur, al moet het echt niet meer zo worden dat we aan tafel moeten opschuiven om de varkens mee te laten slobberen.
Voor bezoekers die per rijwiel zijn gearriveerd, is er in het winkeltje van het museum nog een prachtige fietsroute te bekomen. De Arfgoodroute is 39 kilometer lang en wonderbaarlijk van schoonheid. Voor mensen die dat te veel is, kan per auto de Hamalandroute worden gevolgd. Ook dan zie je veel.
Nee, dit deel van de Achterhoek is bepaald geen plek om snel op te hoepelen.
REISWIJZER:
De 'Erve Kots' is iedere dag van het jaar behalve op maandagen geopend. In de zomermaanden vinden uiteraard de meeste activiteiten plaats.
Het museum is gevestigd aan de Eimersweg 4, 7137 HG Lievelde, telefefoon 0544-371691, fax 0544-377676.
EIGEN FOTO'S
Publicatiedatum = 26 augustus 2000
