Met een knipoog naar Pisa
De Oldehove weer open voor publiek
door Meta Groot Antink
De Oldehove is voor Leeuwarden wat de toren van Pisa is voor Italië. Hij is scheef en krom, 40 meter hoog met trappen waar je dronken van wordt. Na een grote renovatie is de Oldehove dit jaar weer opengesteld voor publiek. Voor twee gulden vijftig krijg je slappe benen van de beklimming, maar ook een uitzicht tot aan de Waddeneilanden.
Een spreuk binnen in de trappentoren vormde jarenlang het raadsel van de Oldehove. 'Ik Luid De Christenen Naar Gods Kerk'. Een bewering die van geen kant klopt, omdat er nooit een kerk op deze plek is geweest. En de raadselachtige spreuk is niet het enige aparte aan de toren. Bouwmeester Van Aaken kreeg in 1529 de opdracht om in zes jaar tijd een Godshuis voor de Leeuwarders te bouwen. Probleem was echter dat Van Aaken van huis uit rotsgrond gewend was en het bouwen op de Friese klei was voor hem zonder twijfel een experiment. Daardoor ging het na de eerste tien meter al mis. De slappe veenlaag waarop de fundering rustte, zakte als een natte badspons in elkaar. Nog aparter werd het geheel toen de arbeiders na de verzakking besloten de rest wel loodrecht op het scheve onderstel te metselen. Daardoor is de toren niet alleen scheef, maar ook nog krom.
Het grote gebrek, en tegelijk ook de charme van de Oldehove, is het feit dat een lift ontbreekt. Wie wil genieten van het uitzicht, zal zelf de 183 treden naar de top moeten belopen. Elf meter omhoog, dan een zolder om op adem te komen, dan nog 15 meter tot de klokken en tien meter naar de top. De eerste trap draait rechtsom, de tweede trap haalt linksdraaiend je evenwichtsgevoel weer terug.
De gerestaureerde Oldehove in Leeuwarden is weer toegankelijk voor publiek.
FOTO: Marten Sandberg/Penn
Twee keer in de week sporten helpt niets; hier komt iedereen hijgend boven. En niet alleen hijgend. Door het draaien, in combinatie met de scheve trap, krijg je het gevoel dat het alcoholpercentage in je bloed stijgt met elke tree die je achter je laat. Een historisch monument beklimmen heeft in dit geval veel weg van een kermisattractie.
Gelukkig is er halverwege de beklimming een pauze. Eerst om het uurwerk te bekijken, dan de klokken. Het uurwerk was met een aanschafprijs van ƒ2.500 indertijd groot kapitaal. Voor de aankoop reisde een speciaal ingestelde commissie door het land. Uiteindelijk kocht men met het uurwerk van de firma Addicks & Zonen niet het goedkoopste, maar wel het degelijkste exemplaar.
Als een volleerd abseiler luidt wethouder Arno Brok van de gemeente Leeuwarden de publieksopenstelling van de 56 meter hoge toren de Oldehove in. De Oldehove is de Nederlandse toren van Pisa. De toren, in de zestiende eeuw gebouwd om de Groningers met hun Martinitoren naar de kroon te steken, is nooit voltooid omdat de voet verzakte. Meer dan anderhalve meter staat de Oldehove uit het lood. Dit jaar is de renovatie afgerond en kan de Oldehove weer worden bezocht.
De maker garandeerde dat de klok niet meer voor of achter zou lopen dan twee seconden in twee weken. Eenmaal boven is het zelfs voor echte 'Liwadders' even moeilijk om na al dat gedraai in de toren het gevoel voor oost en west terug te vinden. Hier zie je naast het rommeltje van zwarte en rode daken in de binnenstad de opvallend gele bovenkant van het ultramoderne stadskantoor, pal naast de monumentale toren.
De architectuur van het stadskantoor haalde al diverse tijdschriften en kranten, maar moet het deze zomer toch afleggen tegen de Oldehove. Want de Leeuwarder toren is niet alleen de scheefste toren van Nederland, maar vermoedelijk ook de enige toren met een eigen reclamecampagne. De Oldehove wordt het beeldmerk van toeristisch Leeuwarden, net als Manneke Pis alleen al een reden is om Brussel te bezoeken.
Tien nieuwe vrijwilligers zijn opgeleid om de rondleidingen te geven, er
is een open dag op Koninginnedag en er worden markten, concerten, exposities
en prijsvragen aan de toren gewijd.
Voor meer informatie over de rondleidingen: Stichting Promotie Leeuwarden/VVV,
058-213.13.43.
Publicatiedatum = 12 maart 1998
