Prachtig Marssum's slot volledig in originele staat
Popta's wil is nog steeds wet
door TRUDY DE VOS
Het Popta Slot in Marssum is een van de acht landgoederen rond Leeuwarden die in mei Fries Monument van de Maand zijn. De inrichting in 17de- en 18de eeuwse stijl, het gasthuis en fraaie stinzentuin herinneren aan de rijkdom van de vroegere bewoners.
De torentjes van het Popta Slot steken uitnodigend boven de bomen uit. In de state doet de bezoeker stappen terug in de tijd en maakt een ware reis door de 16de, 17de en 18de eeuw. De oudste vertrekken stammen uit de 16de eeuw, toen de state door de familie Heringa werd gesticht. Door vererving kreeg het geslacht Van Eysinga de state in bezit. Drie generaties Van Eysinga bouwden het slot uit en voegden onder meer een salon toe. In 1687 kocht Henricus Popta het slot voor 14.008 gulden, inclusief inboedel, het Fries zilverwerk en de familiebank in de kerk.
De alom geliefde Popta was werkzaam bij de rechtbank in Leeuwarden en gebruikte het slot voornamelijk als zomerverblijf. Voor arme alleenstaande vrouwen en behoeftige weduwen stichtte hij in 1712 het gasthuis. Dames van onbesproken gedrag mochten hier gratis wonen. Ze moesten zich aan strikte regels houden ("Gekijf wordt zelfs binnenskamers niet gedoogd") en een keer per jaar poetsten ze als symbolische tegenprestatie de grote eikenhouten kast.
Popta wilde dat na zijn overlijden het slot nooit meer permanent werd bewoond, omdat het in de originele staat moest blijven. De state moest goed worden onderhouden en het gasthuis blijven functioneren. Daarom stelde hij vier regenten aan die zeggenschap kregen over het slot en voor de middelen zorgden om de dames te onderhouden. Door de eeuwen heen zijn Popta's testamentair vastgelegde aanwijzingen opgevolgd. Nog steeds zijn vier regenten verantwoordelijk voor het slot en wonen alleenstaande vrouwen tegen een lage huurprijs in het gasthuis. Elke winter wordt het houten meubilair gepoetst, geboend en gewreven en de stinzentuin wordt verzorgd door een hovenier. Het is dan ook geen wonder dat het Popta Slot er prachtig uit ziet.
Houtsnijwerk
Ingewikkeld houtsnijwerk en oud-Makkums aardewerk zijn in elk vertrek van het slot terug te vinden. Wordt tegenwoordig de krant of een boek gelezen op het toilet, de 17de eeuwse adel bekeek bijbelse voorstellingen op blauwe Makkumer tegels. Kroonluchters, kussenkasten, grote portretschilderijen en mooie schouwen fleuren de donkere vertrekken op. Opvallende meubelstukken zijn de linnenpers (de voorloper van het strijkijzer) en het vrij zeldzame luierkabinet voor de baby-uitzet.
Op de bovenste verdieping bevinden zich twee mooi bewerkte eikenhouten bedsteden uit omstreeks 1540. De uitdrukking 'het ondergeschoven kindje zijn' lijkt hier zijn oorsprong te hebben. Onder de beddenkoets van vader en moeder bevond zich een grote lade waar de kinderen in werden gelegd. Wilden de ouders privacy, dan schoven ze de lade grotendeels dicht.
Voor meer informatie: telefoon 058-2541231.
Publicatiedatum = 10 mei 1997
