SAN MARCO

Zon speelt met toeristen

door Maarten van Aalderen

VENETIË - Eigenlijk is de piazza di San Marco in Venetië een apart plein. Aan drie kanten omringd door een muur van gebouwen, met aan de voorkant de basiliek, lijkt het plein afgesloten van de rest van de stad. Alleen een grote zijweg achter de klokkentoren ('campanile') geeft ruimte naar de gondelboten en de zee. Toch zijn er nauwe straatjes tussen de gebouwen gewrongen die de mogelijkheid geven de stad in te gaan.

Een hoed is geen overbodige luxe als je het hoofd koel wilt houden. FOTO'S: GRAZIA NERI

De meesten van de miljoenen toeristen die Venetië bezoeken, gaan doorgaans eerst naar de Rialto-brug en vervolgens naar het San Marco-plein. De plaatselijke inwoners hebben er weinig interesse voor. Het plein is eigenlijk een trekpleister voor toeristen, zoals tijdens het Venetiaanse carnaval, als op de piazza di San Marco de prachtigste maskers en gewaden zijn te zien.

Een blik op de piazza di San Marco (met de leeuw als symbool van Marcus overal aanwezig) is deze zomerdag bijna onmogelijk. Het doet pijn aan je ogen door de brandende zon. Een reden te meer dat er bijna alleen maar buitenlanders zijn te bespeuren. Italianen kiezen altijd voor de schaduw. Het vermaak van de toeristen is voorspelbaar: op de foto met de duiven. Op de piazza di San Marco wemelt het er zo van, dat er woeste plannen zijn geweest om de duiven uit te roeien. Zoals zo vaak in Italië zijn de plannen nooit uitgevoerd en je kunt je afvragen of er ooit echt de wil is geweest iets tegen de massa's duiven te doen, want op het hele plein worden vrolijk maïspitjes verkocht, waar de duiven van smullen.

Een Engelse jongen vindt het niet voldoende om zoals de anderen keurig met het duivenvoer in de hand glimlachend in de camera te kijken en ligt met een hoop maïspitten op zijn buik uitgestrooid bewegingloos op de grond. De duiven durven er niet aan, maar na een paar minuten is de lust bij een van de duiven zo groot geworden, dat deze voorzichtig via de voet en het been van de jongen richting buik wandelt om vervolgens met de kop naar beneden driftig begint te lunchen. Dan pas durven zijn maatjes te komen en ontstaat er op het Engelse jongensbuikje een kortdurend duivengevecht.

De klokkentoren is niet al te goede staat, maar kan toch ....

Op een bankje kon de jongen moeilijk liggen. Die zijn er niet op piazza di San Marco en zijn er sinds mijn mensenheugenis ook nooit geweest. Vandaar dat er ook zoveel mensen, een beetje aan de rand in de schaduw, op het plein zelf zitten, zoals een Duits alternatief stelletje dat aan het dobbelen is.

Je zou natuurlijk ook op een van de terrasjes kunnen zitten van één van de beroemde cafés van Venetië. De beroemdste is ongetwijfeld het deftige oude Florian, waar vele grote schrijvers en literatoren samenkwamen. Een rood fluwelen, deftig bankstel, dat ongetwijfeld als zitplaats voor vele grootheden heeft gediend, kijkt uit op een ronddraaiende buis met een omgekeerde stoel erop, waarbij beide kanten van de buis met blauw en rood nepvuur zijn gevuld. Het betreft moderne kunst van hoog niveau.

Zwembroek

In wit pak gehulde zwetende obers lopen gehaast rond. Het liefst zouden zij hun beroep hebben uitgeoefend in blote bast en zwembroek, maar dat zou ondenkbaar zijn op deze voorname plek. Er zijn trouwens verdacht weinig gasten. Misschien wordt zestien gulden voor een glaasje vruchtensap door veel toeristen aan de dure kant gevonden.

De terrasjes zitten pas vol als de zon aan kracht inboet.

In het café naast Florian werkt een vriendelijke jongen uit Denemarken, Sebastian. Hij beweegt zich tussen de uitgestalde stoelen van het terrasje op het plein. Sebastian hoeft niet aan stress te lijden, want hij heeft welgeteld één klant: een Amerikaanse dame met hoed die als enige de brandende zon trotseert.

Heeft Sebastian altijd zo weinig te doen? "Dat ligt aan het uur van de dag, vanmorgen was het druk, over twee uur, als de zon daalt, komen de klanten weer terug." Dan wijst Sebastian naar de zon en komt met een ingewikkeld verhaal. Het komt hierop neer dat door de zonnestand 's ochtends de terrasjes aan de ene kant van het plein zijn gevuld en 's middags aan de andere kant.

Het lijkt te kloppen. Het terras aan de andere kant van het plein is inderdaad stampvol toeristen. Een bandje speelt jazzmuziek en een chique geklede dame waagt zich lachend aan een paar danspasjes, hand in hand met haar minnaar, die tevreden toekijkt. De eerste passen richting een romantische Venetiaanse nacht.

Verder op het plein, terwijl twee rolschaatsers langskomen, dirigeert een knappe Russin een groep kinderen. Ze stapelen zich op elkaar en er ontstaat een heuse, spontane circusattractie. Voorbijgangers applaudisseren enthousiast. "Ik ben Inna Sviridova, ex-wereldkampioen acrobatiek", vertelt de Russische even later. "Ik ben met deze groep op tournee in Italië."

Korte mouwen

Om in de beroemde basiliek te komen moet je in de rij staan. Niet dat je voor de ingang hoeft te betalen om de massale hoeveelheid goudkleurige mozaïek te ondergaan. Het gaat om controle op de juiste kleding. Het vrouwelijke geslacht moet de schouders ten minste met korte mouwen hebben bedekt. Door de hitte voldoet ruim de helft van de vrouwen niet aan deze eis, maar bijna niemand accepteert direct het verbod. Het gevolg: gediscussieer en een langere rij.

Tientallen mensen wachten voor de kathedraal om - in gepaste kleding - naar binnen te kunnen gaan.

Je kunt ook de klokkentoren, die trouwens al twee keer is ingestort, beklimmen. Dat hadden een jaar of vier geleden een paar jongens uit de regio gedaan, nadat ze actie met een oud pantservoertuig het San Marco-plein hadden bezet, ter herdenking van de oude Venetiaanse Republiek, de 'Serenissima'. Het was eigenlijk een heel aardige actie. En al werden de jongens gestraft, onlangs beweerde de toenmalige burgemeester Massimo Cacciari dat de jongens idealisten waren die goed op de hoogte waren van de geschiedenis van het oude, machtige Venetië.

Tegenover de toren en naast de basiliek staat het paleis Palazzo Ducale, waar de dogen over de 'Serenissima' heersten. Maar de waterstandmeter die onder aan de zijkant van de klokkentoren is te zien, herinnert ons aan een ander aspect van het plein. Verder op de piazza is een foto te zien van de filmster Julia Roberts die met haar mooie lach met kaplaarzen aan door een overstroomd plein wandelt. Regelmatig worden houten planken op het plein gelegd als het weer eens zover is. Er zijn veel projecten om een einde aan de regelmatige overstromingen te maken, maar het is net zoals met de toren van de klok, die op het plein al drie jaar in de stijgers staat. Veel projecten, maar er gebeurt niets. Venetië blijft toch mooi.