zaterdag 6 januari 2001 TOSCANE: Terug naar de Middeleeuwen door MAARTEN VAN AALDEREN ROME - De Italiaanse regio Toscane spreekt misschien al eeuwen tot de verbeelding. De Renaissance-stad Florence, de scheve toren van Pisa, het stadje van de torens San Gimignano en de middeleeuwse stad Siena hebben de afgelopen jaren misschien wel een paar miljoen toeristen getrokken. Persoonlijk vind ik Siena het mooist. Alleen al het prachtige plein Piazza del Campo, in het midden van het oude centrum. Hier wordt twee keer per jaar het wereldberoemde Palio gehouden, de traditionele paardenrennen waarbij de verschillende contrade (wijken) van de stad elkaar naar het leven staan. Dan staat Siena op zijn kop en is de laaiende massa niet te houden. Kwestie van traditie. Het stadje Siena is een toeristische trekpleister. Toch heeft de middeleeuwse stad sinds kort een modern trekje gekregen. Midden in het centrum, vlak bij de Piazza del Campo, heb je tentoonstellingen van moderne kunst in de Palazzo delle Papesse. Zoiets is vrij zeldzaam in Italië, dat zich graag buigt over haar eigen kunstenaars uit het verre verleden. Vanuit Siena kun je mooie uitstapjes maken. In de provincie zijn prachtige authentieke middeleeuwse dorpen, waar je je terug waant in de tijd. Een mooi voorbeeld daarvan is Trequanda. Het is een heel rustig plaatsje, zo'n veertig kilometer van Siena vandaan, op 462 meter hoogte. Het wordt vredig omgeven door valleien met wijngaarden en olijfbomen. Trequanda is zo afgelegen dat als je er binnen komt je in een eigen wereldje terecht komt. Dat het ook nog omsloten wordt door een stevige stadsmuur maakt zijn isolement nog symbolischer. Drie poorten gaven eeuwenlang toegang tot het plaatsje, waarvan er een later is ingestort. Als je het dorp binnen bent heb je vanaf de rand een schitterend uitzicht over het Toscaanse landschap. Mevrouw Crociani verkoopt de enige echte 'Montepulciano'. Het middeleeuwse dorp kent niet veel meer dan duizend inwoners. Toch heeft het aardig wat in zijn mars. Trequanda verbouwt eigen Chianti-wijnen, eigen olijfolie en ook hier wordt het heerlijke vlees bistecca alla fiorentina gefabriceerd. Het centrum van het dorp blijkt het plein piazza Garibaldi, waar de romaanse chiesa romanica-kerk is en je gelijk ook de ingang hebt naar het kasteel uit de twaalfde eeuw. In en nabij Trequanda is er veel agro-turismo. Het is een in Toscane veel voorkomende manier om niet in anonieme hotels maar in de natuurlijke omgeving te overnachten. Trequanda is eigenlijk een gemeente. Het nabije middeleeuwse gehucht Petroio, dat er bij aangesloten is, heeft een aardig aardewerkmuseum. Plagiaat Bekender dan Trequanda is het verderop gelegen middeleeuwse stadje Montepulciano, dat trots gelegen is op een heuvel. Het is wereldberoemd om zijn wijn, maar deze wordt vaak verward met de Montepulciano d'Abruzzo. "Er is maar één plaats die Montepulciano heet en dat is hier in Toscane", zegt mevrouw Crociani. "Ik heb niks tegen de regio Abruzzo, maar de naam van hun wijn is puur plagiaat." De hele wereld is zo'n beetje langs de wijnproeverij van mevrouw Crociani geweest, zoals wel blijkt uit alle positieve reacties in alle mogelijke talen die zijn opgehangen aan de muren van haar wijnlokaal. Vooral de robijnrode Vino Nobile is bekend, maar ook de zelfgemaakte olijfolie die mevrouw Crociani laat proeven blijkt uitstekend. In het centrum van het stadje Montepulciano overheersen tussen de vele kerken en palazzi het gemeentehuis Palazzo Comunale en Palazzo del Capitano, beide uit de veertiende eeuw, en de dom. Ook heb je in Montepulciano het kleine, maar mooie Museo Civico-museum, dat net is gerenoveerd. EIGEN FOTO'S