Kinsale is een populaire pleisterplaats
door Huib Boogert
KINSALE/CORK - Nederlanders voelen zich vanaf de eerste minuut thuis in het Atlantische dorpje Kinsale.
De bewoners vertellen tegenover iedere bezoeker direct, dat hun dorp op de zee veroverd is. Dat spreekt Nederlanders wel aan. En in Kinsale snappen ze dat uitstekend.
Het langwerpige plaatsje aan de kust van Zuid-Ierland ligt laag langs de brede, kronkelende monding van de rivier de Bandon, aan de voet van de heuvels. De oevers van de rivier werden ingepolderd en het dorp breidde zich uit op de nieuw-veroverde grond.
"De zee reikte vroeger tot aan de hoofdstraat van het dorp, de Guard Well", weet iedere inwoner te vertellen, met een piekfijn gevoel voor Nederlandse laaglandhistorie en onze interesses.
Iedere Hollander krijgt uitgelegd, dat het bewijs daarvoor te vinden is op het nietige marktplein. Op de hoek bij de snackbar Patty's Corner steekt nog altijd een bolder uit de grond, waaraan in vroeger eeuwen de zeilschepen afmeerden. De trossen werden om de bolder gegooid.
De inwoners van Kinsale hebben overigens nog méér banden met Holland. Het voornaamste hotel van het dorp, het Trident Hotel aan de haven, is lange tijd in handen geweest van een Nederlander, ene Meulemeester.
Hoteldirecteur Hal McElroy heeft zijn voorganger nooit persoonlijk gekend, maar hij weet dat de man 22 jaar geleden zijn carrière in de Rotterdamse haven opgaf om in Kinsale een hotel voor sportvisfanaten te beginnen. Hij deed dat twaalf jaar lang, met veel succes.
In die periode groeide het dorp uit tot een populaire pleisterplaats, waar de sportvissers grote kabeljauwen, lengs, kongeralen, makreel en wijting aan wal brengen. In de zomermaanden worden zelfs blauwe haaien of hondshaaien als trofeeën binnengebracht.
In het jaar 1915 werden in Kinsale talloze sinistere 'vangsten' gedaan. Toen verging (op 7 mei) op 12 mijl uit de kust het Engelse passagiersschip de 'Lusitania', van de Cunard Line. Het werd op de route New York-Liverpool getorpedeerd door een Duitse U-20 onderzeeër. Onder de 1959 passagiers vielen maar liefst 1200 doden. Ze werden in Kinsale aan wal gebracht. In het Old Courthouse (dat nu een museum is) werd het macabere proces gevoerd naar de schuldvraag van de ramp.
De Market Street in het centrum van Kinsale. De straat trekt vooral veel amateurfotografen vanwege de veelkleurigheid van de huizen.
Het dorp Kinsale heeft tegenwoordig een bescheiden omvang. Er wonen slechts 2000 mensen. Maar het heeft een groothandels- en marineverleden. Zo ongeveer als Hellevoetsluis bij ons. Hellevoetsluis heeft nu bekendheid als vestingstad met grote jachthavens. Kinsale is een andere kant op gegaan: het is al meer dan twintig jaar de 'lekkerbekken-hoofdstad' van Ierland. Op die 2000 inwoners telt het dorp maar liefst 32 restaurants en pubs, waar uitstekende maaltijden worden geserveerd. De klanten komen elke dag van heinde en verre. In oktober komen elk jaar duizenden fijnproevers uit heel Europa naar Zuid-Ierland om er heerlijk te happen op het Gourmet Festival.
De rijke tradities van Kinsale worden graag doorverteld door Don Herlihy, een van de bekendste dorpsgidsen. Hij sleurt zijn gasten te voet of per auto door de nauwe straatjes van het dorp en past zijn verhaal moeiteloos aan aan zijn toehoorders. Hollanders, kinderen, visfanaten, Fransen, wegenbouwers, geschiedenisfreaks: ze krijgen allen het verhaal te horen, dat hen het meest interesseert. Zijn kop is nét een computer met aansluiting op internet: klik maar een zoekwoord aan en hij vertelt elke gast een verhaal-op-maat.
Duidelijk wordt in elk geval, dat Kinsale op vele momenten in de afgelopen eeuwen een welvarende havenplaats is geweest, maar ook even zovele tegenslagen te verwerken kreeg. Toen Columbus Amerika ontdekte, werd Kinsale een belangrijke stapelplaats voor ladingen die van en naar Amerika gebracht moesten worden. "De handel ging steil omhoog", aldus Don Herlihy.
Omstreeks 1900 woonden er maar liefst 6000 mensen in het dorp, allemaal doende met handel en visserij. Want vis was een aantrekkelijk voedsel voor schepelingen: het was goedkoop en het bevatte veel proteïne. Toen Engeland de visimport uit Ierland verbood (1920), stortte Kinsale in. Het werd binnen de kortste keren een spookstadje.
Door toedoen van de Engelse marine die er al jaren schepen bouwde, krabbelde Kinsale weer op. De dokken lagen op de plaats waar nu het parkeerterrein van het Trident Hotel is. Maar in 1950 beëindigde Engeland die marinebouw. Kinsale zag opnieuw zwarte sneeuw. Maar wederom kwam het veerkrachtige dorp overeind: sportvissen, watersport en lekker eten werden de nieuwe bronnen van inkomsten. Sindsdien staat Kinsale weer op de kaart. Op de landkaart en op de menukaart. En de toeristen komen in drommen, zowel 's zomers als 's winters.
Deze zomer is Kinsale ook rechtstreeks bereikbaar vanuit Nederland. British Airways Express vliegt elk weekeinde (tot eind september) vanuit Rotterdam naar de vernieuwde luchthaven van Cork, op 10 km van Kinsale. De bezetting van de rechtstreekse vluchten is tot op heden een veelbelovende 75 procent. Doordeweeks wordt de verbinding ook gevlogen, maar dan met een overstap op Londen-Gatwick. Velen gaan in Zuid-Ierland een busrondreis maken, anderen gaan er fietsen of sportvissen, weer anderen beperken zich tot de middeleeuwse stad Cork.
Terwijl de binnenstad van Cork wat slaperig aandoet, geeft het minieme dorpje Kinsale een dynamische indruk. Als een attente kasteelvrouwe die de boel graag schoonhoudt. Daarom grossiert het dorp sinds enkele jaren in schoonheidsprijzen. De meest prestigieuze waren de Grand Prix voor Toerisme en Milieu van de EU (1995) en de prijs voor de Best Onderhouden Plaats van Ierland ('Tidy Town', 1996).
Toch heft gids Don Herlihy waarschuwend de vinger. Het is niet altijd 'schoon weer' in Kinsale. Aan de boorden van de Atlantische Oceaan kan het ook schandalig spoken. Don woont aan het estuarium van de rivier de Bandon, hoog op de rotsige oever, zo'n dertig meter boven het waterniveau. "Je hebt geen idee, wat er allemaal om je oren vliegt, als hier windkracht 10 staat. Ik heb na zo'n storm wel eens de zeesterren uit de houten hoeken van mijn patio moeten halen." Het is maar goed dat elke reisgids over Ierland vermeldt, dat Ieren prachtig kunnen liegen.....
Niet gefantaseerd is het compliment, dat veel bezoekers aan Don maken: "Je lijkt als twee druppels water op Jacky Charlton." Hij praat zelfs een beetje als de ex-coach van het Ierse nationale voetbalelftal. Don laat de vergelijking met de (in Ierland immens populaire) Engelsman altijd gelaten over zich heen komen. "Als je terugvliegt naar Nederland, moet je op het vliegveld van Cork in de aankomst- en vertrekhal maar eens goed om je heen kijken. Dan kom je hem tegen."
Een luchtopname van Fort Charles. Het fort is in de loop der eeuwen een compleet omwalde stad geworden. Nu 'wonen' de toeristen er.
Dat blijkt te kloppen. Jacky Charlton (bijgenaamd 'de Giraffe') was een hartstochtelijk sportvisser, die Cork en Kinsale vaak als uitvalsbasis koos voor zijn uitstapjes. Na de nooit eerder vertoonde successen van het Ierse elftal in de EK- en WK-eindronden kreeg hij een eigen standbeeld. In het luchthavengebouw zit hij, in brons gegoten, op de rand van het fontein. Met zijn onafscheidelijk pet op zijn langwerpige kop, een hengel tussen zijn knieën, een zalm in zijn handen, een asbakje en een padvindersmes naast zich. Kinderen geven hem een handje, volwassenen laten zich met hem fotograferen.
Het bronzen eerbetoon aan de ex-Manchester United-speler is zó levensecht, dat je geneigd bent, de man met terugwerkende kracht te condoleren met het feit, dat hij het een aantal keren achtereen tegen het Nederlands elftal niet kon bolwerken.
Maar Kinsale kent geen verliezers. Ieren ontvangen ons nog altijd met een ongecompliceerd soort vriendelijkheid. En Hollanders verlaten het dorp met een blij gevoel rond het hart en een aangenaam winstgevoel in de maagstreek......
REISWIJZER
Zuid-Ierland is op diverse manieren vanuit Nederland bereikbaar.
Voor automobilisten varen er veerboten naar Cork vanuit Le Havre (Frankrijk), Cherbourg (Frankrijk) en Swansea (Wales).
Voor luchtreizigers is de luchthaven van Cork het aangewezen startpunt. British Airways Express vliegt tot eind september elke zondag van Rotterdam Airport rechtstreeks naar Cork. Doordeweeks met een overstap op Londen-Gatwick.
Kinsale telt twee hotels, drie campings en talloze bed & breakfast-huizen. De vele restaurants van het dorp hebben een fameuze standaard.
Bezienswaardig zijn het Desmond-kasteel en het Charles-fort. Iets verder weg (in Midleton): het bezoekerscentrum whiskeyfabrikant Jameson.
Informatie: Iers Nationaal bureau voor Toerisme, Amsterdam, tel 020 6223101, fax 020 6208089. British Airways Express Nederland, Rotterdam, tel 010 4378911.
Publicatiedatum =5 juli 1997
