Liverpool: de wederopstanding van een historische wereldstad door BERRY ZAND SCHOLTEN Het prachtig gerestaureerde, kolossale Albert Dock in Liverpool, met antieke schepen afgemeerd aan de kaden en de majestueuze Library op de achtergrond. Liverpool, jij roemruchte Britse industriestad aan de River Mersey. Dat jij ooit nog eens zo majestueus, zo fris en swingend uit je eigen kommer en kwel zou herrijzen... Zo'n twintig jaar geleden had ik dit niet uit m'n pen - pardon: tekstverwerker - gekregen. Een stad in absoluut verval, met sombere mensen, veel werkloosheid en geklaag, onlusten tussen autochtonen en tienduizenden, lang niet altijd genode gasten. De Beatles ter ziele, de beroemde Merseybeat verstomd. Ringo Starr zong er zo mooi-nasaal over: "In the town where I was born, lived a man, who sailed the sea!" Die stad bestond niet meer, anno 1977. Facelift Ik kwam er in die tijd nogal eens en daar werd ik doorgaans niet vrolijk van. Nu inmiddels wel weer, want Liverpool hééft me daar toch een facelift gekregen.... Jacky Collins zou er jaloers op zijn. Natuurlijk, er moet nog veel gebeuren in deze west-Engelse metropool, maar de vaart zit er swingend in. Wie thans de moeite neemt om Liverpool te bezoeken, die krijgt - met de enorme Beatles-revival die nu woedt - een fantastische dag voorgeschoteld. Met voor de echte fans dat prachtige Beatles Museum, in het verbluffend fraai gerestaureerde 'Albert Dock', als absoluut hoogtepunt. In de brownstone-gebouwen uit vorige eeuwen is thans het zeer goed uitgeruste en gedocumenteerde Beatles-museum ondergebracht. Liverpool bruist trouwens helemaal van de activiteiten. Als u plannen mocht krijgen: in de week van 24 tot 31 augustus wordt het jaarlijkse Beatlesfestival gehouden met de wereldpremière van de film 'Yellow Submarine'. De hele stad zindert in die week van muziek: van jazz, rock, pop, soul, country, blues, dance en folk, tot samba en reggae toe. Gratis toegankelijk allemaal. Honderdtachtig live-bands op één dag; op zeven hoofdpodia buiten en vijftig binnen, allemaal binnen vijfhonderd meter van de beroemde 'Cavern Club', waar die turbulente Beatles-story - nu al weer zo'n veertig jaar geleden - begon. 'The Cavern', de club waar de Beatles ooit begonnen. Leven in een onderzeeër heeft nooit hoog op mijn prioriteitenlijst gestaan. Zeker niet na het aanschouwen van films als 'Das Boot', of, later, 'Hunt for Red October'. Toch stond ik ooit in dubio. Dat was toen de Beatles in het midden van de jaren zestig met hun vrolijke lied 'Yellow Submarine' kwamen: 'As we live a life of ease, everyone of us has all we need, sky of blue and sea of green, in our yellow submarine....!' Prachtig toch, dat jaren-zestig-sfeertje? ('Hi, hippe vogel; te gek voor woorden, man. Wouw! Toffe joint hier, relaxed sfeertje, weetjewel?') Museum In het Beatlesmuseum van Liverpool staat die hele Yellow Submarine nagebouwd. Je loopt er als het ware doorheen, zoals je langs de spierwitte kamer van John Lennon loopt en als het ware bij de hele familie McCartney te gast bent. Doorgaans heb ik het niet zo op dit soort bedevaartplaatsen. Er hangt meestal een wat kleffig sfeertje, zoals ook in Graceland bij Memphis-USA, waar de familie Presley nog ettelijke miljoenen scoort met veel vals sentiment. Het Beatlesmuseum is anders: het biedt een bijna zakelijk, goed gedocumenteerd tijdsbeeld, met (gelukkig wel) veel emoties erin, zoals de gillende meidenmassa's, prachtige beelden van de eerste zegetocht van de Beatles naar Amerika en de verovering van de wereld ten slotte. De nagebouwde eerste studio van de Beatles, hun eerste echte manager Brian Epstein, hun arrangeur George Martin, de verklaring van de prachtige 'stonede' tekst 'Strawberry Fields', over dat oude Leger des Heils-kerkhof, de kolossale set-up van de 'Magical Mystery Tour'. Mooi, vrienden, heel mooi....! In het Beatlesmuseum word je door een echt-gave 'Yellow Submarine' geleid. Heel vrolijk, heel ludiek en gelukkig nét niet kitscherig. Trouwens, van dat hele Albert Dock-complex stond ik versteld. Twintig jaar geleden nog een bouwval van prachtige lelijkheid; nu met respect voor de oude waarden in volledige luister hersteld. Gebleven zijn de kolossale bassins, waar in vroeger eeuwen de Britse koopvaarders werden gedokt. De dokken zijn nog allemaal intact. Prachtig-sober is de witte kamer van John Lennon in het Beatles-museum van Liverpool: alles wit, een witte vleugel met daarop een zonnebril, een zwart-witfoto en op de achtergrond z'n gitaar. De schitterende brownstone-gebouwen, rustend op meters dikke ijzeren pilaren, werden fraai gerestaureerd, vanuit een goede exploitatie-optiek: boven dure appartementen, beneden winkelgalerijen, met restaurants, muziekcafés en modeboetieks, elitaire kunstzaken, winkeltjes met de gebruikelijke toeristische shit, maar ook dat prachtige Beatles-museum, het Merseyside Maritime Museum en....de Tate Gallery van Liverpool, met permanente exposities van moderne kunst. Doordacht Het is goed doordacht allemaal, daar aan de Liverpoolse Merseyside. Geen enkel probleem om te parkeren, want de (bewaakte) terreinen hebben een enorme capaciteit. Bij het oude 'Pumphouse' zie je de stoommachines als het ware de dokken weer vol- en leegpompen. Hier floreerde ooit de slavenhandel, hier voeren grote Edwardiaanse oceaanstomers als de Titanic en de Lusitania af en aan en hier lag in de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de geallieerde zeemachten. Tussen 1830 en 1930 vertrokken zo'n tien miljoen mensen vanuit dit historierijke havenkwartier op zoek naar een betere toekomst in Amerika. Buiten in het gratis toegankelijke buitenmuseum ligt, in een van de kleine dokken, de Nederlandse schoener 'De Wadden'; die zal hij waarschijnlijk nimmer meer bezeilen. Op de achtergrond de schoorsteen van het kolossale 'pumphouse', waarin de stoommachines staan die vroeger de dokken leegpompten. Er liggen antieke twee- en driemasters nonchalant afgemeerd tegen de eeuwenoude kaden en buiten in een van de kleinere dokken wacht de oude Nederlandse schoener 'De Wadden' op een revisie die waarschijnlijk nooit meer zal komen. Want de schoener hoort bij het buitenmuseum en daar moeten de mensen er dus naar kíjken. Musea hebben nu eenmaal weinig aan attributen die weliswaar fraai zijn gerestaureerd, maar die mijlen ver buitengaats, voor de toerist onzichtbaar, liggen te dobberen.... Stekken En dat allemaal heel centraal in die grote stad. Aan de voet van de statige, monumentale 'Library', op een steenworp afstand van beroemde Beatles-stekken als The Cavern en Penny Lane. Dit is trouwens een heel mooi en interessant stukje Engeland. Want in het noorden ligt, op een half dagje rijden, het aan natuurschoon rijke Lancashire, met z'n schitterend-desolate 'Forest of Bowland', en iets naar het zuiden ligt het historische juweeltje Chester, op de grens met het altijd boeiende Wales. En wie nu eenmaal stapelgek is op Zandvoort en moeilijk buiten heerlijkheden als 'patat van Ad', 'kroket van Ed', 'fricandel van Nel', 'friet van Piet' of 'worst van Jos' kan...., de volkse badplaatsen Southport en Blackpool bieden hiervan volop en liggen ook onder handbereik. Tienduizenden fans, in alle leeftijden, vieren jaarlijks het Mathew Street Festival in Liverpool. Dit jaar helemáál, want nu heet dat zelfs 'Yellow Submarine Street Festival" en gaat de nieuwe Beatles-film er in première. Op de foto 'The Cavern', de club waar de Beatles ooit begonnen. Maar de week van dinsdag 24 tot dinsdag 31 augustus wordt een heel bijzondere. Dat is de internationale Beatles-week in Liverpool, maar tevens het 'Yellow Submarine Mathew Street Festival', met daarin dan nog eens de première van de Yellow Submarine-film, vijfendertig jaar na de première van 'A Hard Days Night', die in 1964 in Liverpool in première ging. Dat wordt een reüniefeest van ongekende klasse. Ringo Starr, George Harrison en Paul McCartney zullen die week zelf ook in hun geboortestad zijn. 'Gentlemen, you've just made your first No. 1' liet manager Brian Epstein allerwegen aanplakken toen 'zijn' Beatles met 'Please, please me' in 1963 de eerste plaats van de Britse hitparade bereikten. Misschien loop ik die Richard Starkey (Ringo dus) daar dan nog wel tegen 't lijf. (Kan ik hem meteen nog eens vragen hoe dat destijds precies zat met Pete Best, die andere drummer, die door manager Epstein werd 'verwijderd' en waarover ook het goed gedocumenteerde Beatlesmuseum niet echt uitsluitsel biedt). En als Starr dan geheel jaren zestig roept: 'Mad, man, too mad!', dan geef ik terug: 'Don't gimme that, Ringo. It's 'cool' now!' Want je moet tenslotte wél met je tijd meegaan. Dat doet Liverpool gelukkig ook.....! REISWIJZER Tijdens het vakantieseizoen ontwijken de meeste reizigers de grote steden. Voor Liverpool moet beslist een uitzondering worden gemaakt. De West-Engelse havenstad heeft de afgelopen jaren een enorme facelift gekregen. Het renovatieproces is niet alleen voortvarend, maar ook consciëntieus en met veel respect voor het verleden ter hand genomen. Lancashire in het noorden en Chester en Wales in het zuiden omarmen Liverpool, kortom een goede bestemming voor een korte vakantie. Zeker in de laatste week van augustus, als de Beatlemania van weleer er weer tot vol wasdom komt en de film 'Yellow Submarine' in première gaat. Informatie: Mersey Tourism, Mrs. Carolyn Houghton, Cunard Building, Pier Head, Liverpool L3 1 ET, Tel. 0044-151-2272727; fax: 0044-1512272325, of British Tourist Authority, Aurora Gebouw, 5e etage, Stadhouderskade 2, 1054 ES, Amsterdam. Tel. 020 - 6890002; fax: 020 - 6186868. Publicatiedatum = 7 augustus 1999