Maar 50 kamers voor de toeristen en 'maar' 350 voor de bewoner, dus...

Behuizing van de hertog niet echt krap

door Nico van der Zwet Slotenmaker

ARUNDEL - Het vervelende van een plek met een of twee erg aangedikte bezienswaardigheden is vooral dat de kleinere zaken er een beetje bij inschieten.

In het Zuid-Engelse Arundel ziet een groepje amateurschilders het toch duidelijk als verplicht nummer aangeprezen kasteel en ook de kathedraal echter minzaam over het hoofd. De kunstenaars zijn neergestreken naast het riviertje (de Arun uiteraard) en proberen met wisselend succes de pittoreske boogbrug en wat bootjes in beeld te brengen.

Amateurschilders vereeuwigen een riviergezicht bij Arundel.

Dat een elftal zwanen daarbij hun belangeloze medewerking verlenen, is natuurlijk mooi meegenomen. Daar ik het penseel niet vermag te hanteren, moet ik het rustieke beeld in het netvlies opslaan en ik doe dat op een daartoe zeer geëigend bankje.

Resten

Als er in die tijd al een oeververbinding was, moeten dominicaner monniken in de dertiende eeuw ongeveer hetzelfde uitzicht hebben gehad. De resten van hun abdij staan immers maar een paar meter verderop. De muren nog recht overeind en een tekening van hoe het vroeger allemaal was. Niet al te groot en dat is wel eens een keer een verademing. Hoeveel kloosters, abdijen en dergelijke bouwwerken ik inmiddels heb bezocht, weet ik niet meer, maar het was altijd voornamelijk kolossaal en dus eigenlijk in strijd met de nederigheid die de dienaren der kerk steevast in hun vaandel schreven.

Resten van de dominicaner abdij uit de dertiende eeuw.

Kijk, van kasteelheren was het bekend dat ze zo riant mogelijk wilden uitpakken, al was het alleen maar om te laten zien dat ze goed hadden geboerd. Dat gebeurde in 1067 met een man die toen nog gewoon Roger de Montgomery heette. Door een of andere goede daad voor het vaderland kreeg hij niet alleen een derde deel van het graafschap Sussex, maar ook de titel Earl of Arundel, en dus moest er gebouwd worden. Er werd zoals gebruikelijk vervolgens herhaaldelijk vernield en weer opgebouwd tot in de burgeroorlog Oliver Cromwell (1599-1658) op het toneel verscheen en er pas echt de brand in stak. Bijna anderhalve eeuw lag er alleen een ruïne en pas in 1787 werd de troffel weer ter hand genomen. Niet een echt oud kasteel dus, al lieten Cromwell en zijn mannen om onbekende redenen het poortgebouw ongemoeid en dat staat er sinds 1295 nog prima bij.

Hertog

Hoewel ik hem niet persoonlijk te spreken krijg, wordt de burcht op dit moment bewoond door de hertog van Norfolk. De zeventiende om precies te zijn, de achttiende zit nog in de wachtkamer. Over kamers en zalen gesproken, vijftig zijn er open voor het publiek. De andere 350 staan de hertog en zijn familie ter beschikking, zodat je niet kunt zeggen dat al die toeristen hem in een krappe behuizing hebben gedwongen. Leuk zal hij het bezoek wel niet vinden, maar de wet stelt nu eenmaal dat je publiek toe moet laten als je subsidie wilt ontvangen. En dat geld is broodnodig. Voor het onderhoud alleen al is een leger personeel nodig.

Met 400 zalen en kamers is de zeventiende hertog van Norfolk niet bepaald klein behuisd.

Zoals ik u al eens eerder heb verteld, vind ik het een beetje ranzige gewoonte om in andermans slaapvertrekken te neuzen. In Arundel staat echter ook de sponde te kijk waarin koningin Victoria enkele nachten heeft doorgebracht, en dan moet je wel. Het bed ziet er onbevlekt uit. Dat kan ook niet anders. De majesteit hield streng de hand aan zeden en normen. Een halve blote enkel ervoer ze al als een gruwel. Toen ze hier logeerde, was ze dan ook zeker niet op doorreis naar de toen in opkomst zijde badplaats Brighton, hier in de buurt. Dat vond ze maar niks allemaal.

Zeventien

Nu er bijna zeventien hertogen versleten zijn, is er natuurlijk wel wat te roddelen, ook over dit geslacht. Of... roddelen? De dertiende hertog is in 1595 wel degelijk keurig in de Londense Tower onthoofd, omdat hij het katholieke geloof niet wenste af te zweren. En een andere hertog heeft nog verkering gehad met Mary van Schotland, die in dezelfde Tower eveneens een kopje kleiner werd gemaakt. Het verhaal wil dat ze bij die voor haar unieke gelegenheid de rozenkrans droeg die haar door haar vrijer was geschonken. Maar misschien heeft de beul wel gevraagd of ze hem even af wilde doen omdat hij zijn gereedschap niet wilde beschadigen.

Het poortgebouw van het kasteel stamt nog uit 1295.

Om nog even op die dertiende hertog terug te komen, zijn gebeente is geborgen in een schrijn die in Arundel te zien is in de kathedraal die zijn naam draagt, Philip Howard. Saint Philip Howard, want hij werd als martelaar heilig verklaard. In de kathedraal is ook een standbeeld van hem, samen met de hond die hem in de Tower als gezelschap was toegestaan voor de bijl viel. Wat er van de hond is geworden, staat er niet bij. Jammer, want dat zijn nu altijd de zaken die ik zo graag zou willen weten. Is hij buiten gezet of heeft de scherprechter hem mee naar huis genomen waar hij in een gelukkig gezin tot zijn dood toe is vertroeteld?

Snel

Waar je ook loopt in Arundel, overal zie je wel een stukje van het kasteel.

Arundel, dat maar 2300 inwoners telt, is snel doorgeslenterd. Porter's Museum of Curiosity, in High Street naast het postkantoor, is ontstaan door de hobby van genoemde Porter, het opzetten van dieren. De dierentableaus die handelen over de Victoriaanse periode zijn knap en onnavolgbaar gemaakt.

Voor de Rode Leeuw moet je de deur weer uit, want natuurlijk heeft ook Arundel een pub van die naam. Er zijn er een paar honderd van in Engeland. En dat is vreemd, want in het echt is er nog nooit zo'n dier in deze kleur waargenomen.

Daarom gaan er waarschijnlijk ook zo veel nieuwsgierigen naar binnen.

Eigen foto's

Publicatiedatum = 2 januari 1999