Zonaanbidders en vertierzoekers
kunnen beter thuis blijven, maar.....

Orkney eilanden een kustoord voor wandelaars

door Emile Bode

KIRKWALL (Orkney Eilanden) - In ons jachtige bestaan, dat wordt gedomineerd door mobiele telefoons en computernetwerken hebben steeds meer mensen behoefte hun vakantie in rust en betrekkelijk isolement door te brengen. In het dichtbevolkte Europa zijn nog tal van plaatsen die aan deze verlangens tegemoet komen.

Zo liggen aan de uiterste noordpunt van Schotland circa zeventig eilandjes, waarvan 18 bewoond, vredig ingeklemd tussen de Atlantische Oceaan en de Noordzee.

De kleine archipel luistert naar de naam Orkney eilanden. In eigen land spreken wij vaak van Orkaden.

Zonaanbidders en vertierzoekers zullen hier niets vinden. Liefhebbers van uitsluitend uitgestrekte bossen kunnen ook beter thuisblijven. Het natuurschoon van deze vrijwel boomloze eilanden bestaat uit steile rotsen, verlaten stranden, wilde zeeën, moerassen, veengronden, schapenweiden en vergezichten die zich aftekenen tegen zuivere luchten, wolkenvelden en zee-misten.

Een lustoord voor wandelaars en voor genieters van stilte en een frisse neus. Maar ook voor mensen die graag in contact willen komen met een vriendelijke bevolking en met families die eeuwenlang in betrekkelijk isolement hebben geleefd. Nog steeds zijn er bewoners voor wie een lift, een drukke straat of een verkeerslicht onbekendheden zijn.

Kenners

Kenners weten allang dat de eilandengroep een naam heeft door de rijkgeschakeerde vogelwereld. Meer dan een miljoen zeevogels waaronder de papegaaiduiker (puffin) bevolken de rotsen.

Daarnaast zijn de eilanden een waar domein voor mensen die belangstelling hebben voor de oudheid. Er zijn bijna 3.000 archeologische vindplaatsen. Het naar schatting 5000 jaar oude Skara Brae is zelfs de oudste nederzetting in Europa. Tientallen eeuwen lag deze plek verstopt onder zandduinen. Pas in 1850 werden de fundamenten door een hevige storm blootgelegd. Andere bekende antieke plaatsen zijn Earl's Palace op Birsay, de Standing Stones van Stenness, de talloze graftomben en andere ruïnes.

Alle eilanden tezamen tellen ruim 20.000 inwoners. Kirkwall op Mainland is met 6.000 bewoners het enige stadje van enige betekenis. De 862 jaar oude Sint Magnus kathedraal is het centrale gebouw en trots van menig Orkadiaan. Vanaf Mainland kunt u naar eilandjes zoals Burray en South Ronaldsay rijden, die met bruggen aan elkaar verbonden zijn. Daar vindt u onder andere de charmante Italiaanse kapel en het lieflijke dorpje St. Margaret's Hope met pittoreske huisjes.

Hoppers

De Orkneys zijn ideaal voor island-hoppers. De afstanden zijn verwaarloosbaar klein en pontveren en vliegtuigjes brengen u naar de meest afgelegen locaties.

Op het eiland Hoy zijn bij Rackwick lange stranden met mooi gekleurde stenen. Op Shapinsay, zo'n beetje het enige eiland met bomen, staat het prachtige Victoriaanse Balfour Castle. De eigenaar leidt u graag rond. Op Eday overziet de 4,5 meter hoge Steen van Setter al 5.000 jaar de onstuimige zee van Calf Sound. Daar zijn mooie vergezichten vanaf de rode, zandstenen rotsen.

Het eiland Westray is de thuishaven van de vissersvloot. Even verderop ligt het zeven kilometer lange en twee kilometer brede Papa Westray (Papay) waar de Knap of Howar, het oudste huis van Noord-Europa, staat. Nog steeds wordt op de Orkneys gebruik gemaakt van bouwtechnieken van 5.000 jaar geleden. Tussen Westray en Papay wordt trouwens de kortste vliegverbinding ter wereld onderhouden. U bent slechts 120 seconden in de lucht.

Elf

Papay telt 65 inwoners. Ooit waren dat er 337. Op dit en op andere eilanden is sprake van ontvolking. Jongeren trekken weg naar het Schotse vasteland bij gebrek aan voldoende bestaansmogelijkheden. Alleen de oude bewoner van Rackwick op het eiland Hoy zag tot zijn grote tevredenheid het inwonertal van zijn gehucht de afgelopen 40 jaar toenemen van één naar elf.

Omdat de Orkneys al jarenlang worden beschouwd als stiltegebied zou je bijna vergeten dat de Scapa Flow, de binnenzee van de eilandengroep, de operatiebasis was van de Britse marine in beide wereldoorlogen. Hier werd in 1916 Hare Majesteits Hampshire met generaal Kitchener aan boord door een Duitse onderzeeër tot zinken gebracht. Op 21 juni 1919 werd de geïnterneerde Duitse vloot (74 schepen) in Scapa Flow door de Duitse bemanning eigenhandig tot zinken gebracht.

Tal van oorlogsbodems liggen nog onder of zelfs boven het wateroppervlakte. Daar wordt door plaatselijke duikscholen veel reclame voor gemaakt: nergens ter wereld kun je beter naar wrakken duiken, dan bij ons.

REISWIJZER:

De Orkney eilanden zijn vanaf Schiphol per vliegtuig te bereiken via tussenlandingen in Londen, Aberdeen of andere Engelse en Schotse luchthavens. Automobilisten kunnen in Aberdeen het autoveer nemen dat u binnen acht uur op de eilanden brengt. U kunt ook in het noorden van Schotland bij John O'Groats het autoveer nemen, dat u binnen drie kwartier naar de eilanden brengt, of vanaf Scrabster, een overtocht van bijna twee uur.

Op de Orkneys zijn tal van (kleine) hotels, pensions, zomerhuisjes en bed & breakfast voorhanden.

Meer informatie: Orkney Tourist Board, 6 Broad Street Kirkwall. KW 15 INX. Orkney. Telefoon 01856-872856. Fax: 01856-875056. Internet: www.orkneyislands.com

Publicatiedatum = 12 september 1998