|
|
Onder stoom door Noord-Wales
door Jessica Kolenberg
PORTMADOG - Lang voordat hij arriveert, kondigt de stoomtrein zich al aan. Wanneer je op het stationnetje in Noord-Wales je ogen dicht doet en de 'Tsjoeke-tsjoek' van de trein hoort, word je even terug getransporteerd naar de negentiende eeuw.
De Ffestiniog-stoomtrein
baant zich een weg
door het fraaie Snowdonia National Park.
Toentertijd, toen leisteen een belangrijke bron van inkomsten voor Wales was, werd de oogst uit de mijnen per trein vervoerd. Vandaag de dag vormt een ritje van het kustplaatsje Porthmadog naar het voormalig mijnstadje Blaenau Ffestiniog (of andersom) een topattractie.
De route voert dwars door Snowdonia National Park. Dit prachtige natuurgebied wordt beheerd door de National Trust, onder voorzitterschap van Sir Anthony Hopkins. Hopkins, samen met Richard Burton de beste acteur die Wales ooit voortbracht, schonk het lieve sommetje van een miljoen pond om de zuidflank van Mount Snowdon te kunnen aankopen.
In totaal was vier miljoen pond nodig om dit land en de nabijgelegen bergtop te kunnen verwerven. Na Hopkins' genereuze gebaar werd dit bedrag in slechts vier maanden tijd door fondsenwerving verkregen.
Wanneer de trein stopt, gaan wij aan boord van het 'Steam and Cuisine'-gedeelte. De naam zegt het al: lekker eten terwijl de trein rustig door Snowdonia stoomt.
•
Snowdonia National Park leent zich voor lange wandelingen.
Terwijl immense bergtoppen en paarse hei voorbij flitsen, serveert een ober van de oude stempel de lunch. De wagons zijn zo smal dat hij nauwelijks bewegingsruimte heeft. Zijn beleefde kreten "Excuse me! Excuse me again!" werken op de lachspieren. Ligt het lekkers eenmaal op je bord, dan sta je voor een luxeprobleem. Begin je aan de smakelijke zalm of geniet je van het uitzicht?
De spoorlijn werd in 1832 opgericht, toen de trein door paarden werd voortgetrokken. De wagons waren zo smal vanwege de scherpe bochten in het bergachtige terrein. De eerste stoomlocomotief werd in 1863 in gebruik genomen. Een jaar later konden de eerste passagiers worden vervoerd, waarmee deze spoorlijn de oudste in haar soort is. In 1872 verloor de route alweer haar nut toen het transport richting zee door het binnenlandse netwerk werd overgenomen.
Maar inmiddels brachten de treinen ook toeristen naar het gebied. In de jaren twintig werd een nieuwe spoorlijn aangelegd voor zowel bezoekers als het vervoer van kleine hoeveelheden leisteen. Na de Tweede Wereldoorlog was er geen geld om de lijn te restaureren. Het zou tot 1982 duren voordat de route helemaal naar Blaenau Ffestiniog kon worden doorgetrokken, voornamelijk door de inzet van vrijwilligers. Nog steeds zijn er vele vrijwilligers aan de Ffestiniog Railway verbonden.
Nabij het eindpunt van de spoorlijn in Blaenau Ffestiniog zijn mijnen uit de Victoriaanse periode te bezichtigen, de Llechwedd Slate Caverns. In deze grootste mijn van Wales waren op het hoogtepunt 639 mannen werkzaam. In totaal werkten er honderdduizenden mannen in deze industrie.
Leisteen werd voornamelijk benut om daken te vervaardigen, die tot dan toe van stro waren gemaakt. Door het gebruik van andere materie, mijnstakingen en concurrentie in het buitenland werden de meeste mijnen in de loop der jaren opgedoekt, de laatste in de jaren zestig. Tegenwoordig wordt er echter opnieuw leisteen geworven door amper honderd mijnwerkers.
Het voormalig mijnstadje, inclusief huisjes, winkeltjes en een pub, is gelegen in een vreemd landschap van bergen leisteen-afval. Via een korte steile treinroute naar beneden krijgen bezoekers vijftien meter onder de grond een historische rondleiding. De helm die je daarbij moet dragen is geen sinecure; je kunt je hoofd lelijk aan de rotsformaties stoten.
Het commentaar bij de rondleiding is gebaseerd op de ervaringen van Siôn, die in 1856 op 12-jarige leeftijd in de mijn aan het werk werd gezet. Hoewel de teksten op enigszins melodramatische wijze door een acteur worden voorgedragen, geven ze niettemin een goed beeld hoe het er destijds in de mijnen aan toe ging: onvoorstelbaar hard werk onder abominabele omstandigheden. De mijnwerkers hadden alleen de beschikking over primitief gereedschap, kruit en hun eigen mankracht.
Het is een spookachtige ervaring om in het klamme donker rond te lopen, door een gedeelte van de 40 kilometer lange tunnels. Als het treintje dat je weer naar het daglicht moet brengen even op zich laat wachten, voel je je ronduit claustrofobisch.
Een bezoek aan Noord-Wales is niet compleet zonder een bezoek aan deze voormalige mijn. Al was het alleen maar om te begrijpen waar de talloze mannenkoren die Wales nog steeds telt, hun oorsprong hebben. Zingen in de donkere mijnen was een manier om het werk te verlichten.
Nadere informatie is verkrijgbaar bij het Brits Verkeersbureau, telefonisch bereikbaar via 020-6890002.
FOTO'S: WALES TOURIST BOARD
Publicatiedatum = 2 september 2000
