|
INTRO
In
veel dorpjes in Dartmoor
kan men gezellig winkelen.
Vanwege de grote verscheidenheid aan landschappen met een rijkdom aan flora en fauna is Engeland sinds jaar en dag een geliefkoosd vakantie-oord van wandelaars en fietsers. Grazige valleien, golvend akkerland, heldere beken, loofbossen, kusten met zandstranden, romantische kastelen en een netwerk van duizenden kilometers lange- en korte-afstandspaden vormen de ingrediënten voor een onvergetelijke fiets- en wandelvakantie in Groot-Brittannië. Wij doorkruisten het graafschap Devon.Te voet door Engelands oudste landschappen
De ruige rust van Dartmoor
door Henk de Koning
Stilte en verlatenheid kenmerken Dartmoor en omgeving. Ergens blaft een hond. Toch de gevreesde Baskervilles? Onzin! Buiten op een standaard bij een etablissement wenkt het opschrift: 'Cream Teas. Now Being Served.'Een boodschap die binnen huiselijk wordt bewaarheid. Een waardin brengt de beloofde thee met room. English style nuttigen we daar een huisgebakken cakeje bij. De waardin wacht rapport-cijferig af: You like it? Want some more? vraagt ze, wenkbrauwen opgetrokken.
Droog
'Tores' noemt men
de eeuwenoude,
door weer en wind in stukken gesleten granieten rotsblokken op de heuvels
van Dartmoor.
"You're from Holland?" vraagt ze met hartelijke aandacht. "Ja, van Holland", mompelen we met volle mond terug, ons bijna verslikkend in de consumptie. In het altijd natte Engeland blijkt het cakeje verrassend droog. Een slokje thee dan maar. Yes, ze is ook al eens in Holland geweest. Dear oh dear, ook regen, net als in Engeland. Lovely, Holland. Dat wel. Maar geen tulip gezien. Vanwege het slechte weer.
"We went to the Van Goghmuseum." Yes, ook mooi. Wacht, she puts nog even the kettle on voor nog een vers kopje thee. Moederlijk zorgzaam verdwijnt ze achter een klapdeurtje dat haar zwiepend nawuift. Stilte alom. Niemand verder in het etablissement. Zelfs de bomen buiten zijn bijna te ernstig voor vogelgeluiden. Dartmoor, land zonder decibellen.
De mooiste, maar tegelijk zwaarste wandelroute in het graafschap is de 166 km lange, zogeheten 'Two Moors Way'. Deze leidt van Ivybridge aan de zuidkust van Devon naar Lynton aan de noordkust, dwars door de onafzienbare natuurgebieden Dartmoor en Exmoor. Een voettocht voor de echte doorbijter want vooral dit deel van Engeland staat bekend om zijn uitgestrekte, ongenaakbare omgeving mist en regen vallen bij verrassing aan en venijnige hagedoorn- en lijsterbesstruiken versperren veelvuldig uw weg.
Onvergetelijke indrukken van een fabelachtige natuur krijgt u ervoor terug. Het maar liefst 950 km omvattende Dartmoor Nationaal Park herbergt hooggelegen moorland, maar ook groenbruine heuvels, vlakten met lage varens, dorpjes en boerderijen, machtige bossen en speelse rivierdalen waar de wilde zalm in heldere beken geduldig wacht op de hengelaar.
"Bezoekers met een routekaart, een kompas en geschikte regen- en wandelkleding kunnen op eigen houtje door de heidevelden, doch voor een optimale verkenning van de twee grote nationale parken is het beter gebruik te maken van deskundige gidsen en rangers", zo melden de stedelijke autoriteiten in de betreffende gebieden.
Geschiedenis
Dartmoor wortelt diep in de geschiedenis. Thans oogt het landschap verlaten, maar uit bodemvondsten blijkt dat het gebied in de prehistorie al menselijke bewoning kende. Resten van grafkelders en heuvelforten dateren zelfs van rond 1700 voor Christus en de vele rechtopstaande stenen op de vlaktes scoren zelfs 3000 tot 2000 jaar voor onze jaartelling. Veel materiaal uit de Keltische tijd is in musea ondergebracht. Het museum van Okehampton, in het noordelijk puntje van het park, schetst met een grote collectie historische voorwerpen de geschiedenis van dit ruige stukje Engeland.
Wandelend
door
Dartmoor passeert
men tal van
verstilde dorpjes.
Tin als rijke bodemvondst zorgde in de 12e eeuw in Dartmoor voor een kortstondige opleving. Zwaarbeladen pakpaarden brachten de delfstoffen naar de tinsteden (Stannary Towns). Via provisorisch aangelegde wegen en over bruggen, gebouwd van platte stenen (Clapper Bridges), ondersteund door granieten pijlers. Twee nog gave voorbeelden hiervan zijn te zien in centraal Dartmoor, bij de plaatsen Postbridge en Dartmeet. 'Tores' noemt men de granieten rotsblokken die eeuwenlang op heuveltoppen in de velden door weer en wind in vele stukken zijn gesleten. Vanaf de 14e eeuw ontstonden in de veengebieden van Dartmoor en Exmoor kleine boerendorpen en boerderijtjes in de dalen. Hier werden hoofdzakelijk schapen gefokt.
De westelijke kant van Dartmoor is aanzienlijk woester dan het oostelijk deel, dat met rietgedekte cottages, tussen groen verscholen boerenhoeven en in pasteltinten geschilderde huizen vooral erg lieflijk wil zijn. Een gebied ook met de typische Engelse puzzelstructuur van weilanden, muurtjes en bossen. Toeristen komen hier veel en vaak, getuige de bewegwijzeringen met wandelroutes naar alle richtingen en de bordjes bij veel huizen met de boodschap: 'Bed and Breakfast'.
In sommige pubs kunt u comfortabel overnachten. Onderweg is er overigens keuze genoeg aan hotels en pensions en ook veel boerderijen en particuliere huizen op het platteland bieden logies met ontbijt. Lokale busdiensten helpen wandelaars zelfs de meest afgelegen bestemmingen te bereiken. Wie niet te voet wil, krijgt per auto via de de B-3231 op de route Moretonhampstead-Two Bridges-Princetown-Tavistock een behoorlijk goed beeld van het karakter van Dartmoor.
Stoomtrein
Buckfastleigh in het zuidoosten is het eindpunt van de Dart Valley Railway, waarmee men per stoomtrein door een prachtig landschap langs de oevers van de Dart naar Tones en terug rijdt. Ook bezochten we klassieke Dartmoor-nederzettingen als het bosrijke Buckland-in-the-Moor (kerk met Normandisch doopvont), Castle Drogo (kasteel van graniet), Chagford (oude tinstad) en Moretonhampstead (armenhuis met zuilen uit 1637).
De Dartmoor pony is zoiets als het handelsmerk van de streek. Op uw wandeltochten in de vrije natuur komt u ze regelmatig tegen. Maar let op: vanwege de natuurlijke leefstijl van de dieren is het verboden ze te voederen. Al in 1012 is er sprake van de Dartmoor pony, wanneer een Saksische bisschop dit type in zijn testament voor het eerst noemt. Van 1100 tot 1135 had Dartmoor de status van een koninklijk bos.
Sterk
En 'once upon a time' werd een mooie en sterke pony verkozen om in de stallen van koning Henry I aan de behoefte van nakomelingen bij een groot aantal merries te voldoen. Nog weer later herkregen veel Dartmoor pony's hun vrijheid op de heide na het sluiten van de tin- en kopermijnen, waar ze als lastdier dienden. Maar boeren uit de streek en bewakers van de Staatsgevangenis in Princetown behielden de beste exemplaren om er als tijdverdrijf een soort super-pony mee te fokken. Al met al ontstond een allegaartje. Echter sinds 1988 is het streven officieel weer gericht op de terugkeer van de originele Dartmoor-pony.
We
naderen Exmoor, het op één na kleinste nationale park van
Engeland. Grazige valleien, golvend akkerland, maar ook robuuste kliffenkusten
en verlaten veenmoerassen vullen fragmentarisch het landschap in. De mooiste
route voert van Hele naar Combe Martin. Ook hier op de woeste, onontgonnen
moors zwerven schapen en wilde pony's. Een streek bovendien met meer dan
1000 verschillende plantensoorten en de grootste kudde edelherten van
Engeland.
Dorpelingen in Engeland verwelkomen wandelaars met open armen en in de pubs en tea-shops kan men kiezen uit een gevarieerd aanbod van doorgaans zelfbereide gerechten en plaatselijk gebrouwen bier. En hartelijk opgenomen in de kring van stamgasten in een echte Guinness-pub zingt u, opgewarmd door het donkere bier en het open haardvuur, al spoedig uit volle borst: "It's a long way to Tipperary." Hetgeen ook klopt want daarvoor moet u helemaal in Ierland zijn.
Inlichtingen over o.a. fiets- en wandelreizen in Groot-Brittannië: Sindbad Reizen, telef.: 020-5218484.
Publicatiedatum = 8 januari 2000
