Kurkuma (koenjit) door Nico Terpstra, arts Onlangs werd in India een klein overwinningsfeestje gevierd. Het uit de exotische keuken bekende kruid kurkuma (koenjit) wordt in dit subcontinent al eeuwenlang gebruikt bij de genezing van wonden. Tot grote verbijstering van alle Indiërs slaagden Amerikaanse geleerden er in 1995 in om op het gebruik van kurkuma in de geneeskunde octrooi te verkrijgen, zo meldt het Nederlands Tijdschrift van Geneeskunde naar aanleiding van een recent artikel in het wetenschappelijke vakblad Science. Met behulp van oude teksten in het Sanskriet konden de Indiase autoriteiten aantonen dat de eigenschappen van kurkuma niet nieuw waren en dus ook helemaal niet gepatenteerd konden worden. De octrooi-gekte heeft de medische onderzoekswereld al geruime tijd in haar greep. Zo willen Amerikaanse commerciële onderzoekers op grote, door hen als eerste ontrafelde delen DNA, waarin de codering van het erfelijke materiaal van de mens is vastgelegd, patent aanvragen. Dit is niet de plaats om deze bizarre roversmentaliteit aan de kaak te stellen. Wat hier telt, is dat cultureel bepaalde inheemse medicatie soms op onvermoede manieren onder je aandacht wordt gebracht. Al eerder kwamen de Indiërs in opstand tegen buitenlandse exploitatie van traditionele Indiase geneesmiddelen. Begin jaren '80, aldus het NTvG, verwierf de Amerikaanse firma W.R. Grace & Co een reeks patenten op extracten uit de neem-boom, waarvan de zaden en de bast in India al eeuwen als geneesmiddel en insecticide worden gebruikt. De boot was aan toen de Amerikanen hun producten op de Indiase markt probeerden te slijten. Concurrentie met plaatselijk vervaardigde middelen gaf aanleiding tot heftig verzet. De reden die de Amerikaanse plastisch chirurgen die kurkuma patenteerden, aanvoerden voor hun handelen, is dat de enige weg om een werkzaam geneesmiddel verspreid te krijgen in de Verenigde Staten via een patentaanvraag verloopt. Met andere woorden: een firma moet winstkansen in het exclusief op de markt brengen van het kurkuma-product zien. Kapitalistische ondernemingszin heeft de wereld al heel wat goede en werkzame geneesmiddelen weten te brengen, die zonder winstoogmerk misschien in de vergetelheid zouden zijn geraakt. Dat dreigt nu met kurkuma ook te gebeuren. Al is er niemand in India die daarom treurt. Zij hebben kurkuma al ... Publicatiedatum = 25 oktober 1997