Zeebanket met risico's door Nico Terpstra, arts Op reis dreigen de gevaren zelfs op het bord. In de Caribische Zee en in de wateren van de Grote Oceaan levert het gebakken, gefileerde of gestoomde eindstation in de voedselketen soms onvermoede problemen op. Het vergif van een bepaald soort plankton, ciguatera, wordt via allerlei tussenstations steeds meer geconcentreerd in elke grotere vis opgeslagen. Uiteindelijk kan de concentratie van dit toxine (gif) van ciguatera voor de mens gevaarlijke concentraties bereiken in bekende koraalvissen zoals onder andere de rode snapper en de barracuda. Het vergif kan niet of nauwelijks door koken of bevriezen worden geneutraliseerd. Dat het gevaar niet denkbeeldig is, bewijst het feit dat liefst 50.000 mensen per jaar de negatieve gevolgen van het gif van het ciguatera-plankton bemerken. Binnen enkele uren nadat de vis met de hoge concentratie van het ciguatera-toxine geconsumeeerd wordt, beginnen de symptomen merkbaar te worden. Omdat met name het zenuwstelsel wordt aangetast, kan er van alles gebeuren. Vrijwel altijd is er een prikkeling rond de mond en in de handen en vingers, waarbij het hart sneller gaat kloppen, buikpijn, diarree en misselijkheid optreden en soms het bizarre fenomeen verschijnt dat de patiënt alles wat heet is als koud ervaart en omgekeerd een ijsblokje als een gloeiend kooltje waarneemt. Dit laatste verschijnsel is overigens erg zeldzaam. Vrijwel nooit is deze ziekte dodelijk; alleen als de ademhaling verlamt raakt, kan levensgevaar dreigen. Een vergelijkbare situatie treedt op bij het nuttigen van besmette schelpdieren, die in voedselketen ook als verzamelaars van andere giftige soorten plankton-toxine fungeren. Dit komt het meest voor in gematigde streken tijdens de winter. Het valt daarom af te raden schelp- en schaaldieren te eten als de R in de maand is. In zeer grote hoeveelheden kan het gif vanuit de schelpdieren tot verlamming van de ademhaling leiden en dan is kunstmatige beademing niet te vermijden. Anders gevaren van zeebanket zijn voornamelijk gelegen in meer traditionele vormen van voedselvergiftiging, dat wil zeggen dat de vis besmet is met een bacterie die zich in de darmen van de mens gaat vermenigvuldigen en voor problemen zorgt. De bekendste daarvan is de Vibrio-bacterie, waarvan de vorm Vibrio Cholerae verantwoordelijk is voor de ziekte cholera. Deze warmwaterbacteriën kunnen worden uitgeschakeld door het voedsel te koken. Publicatiedatum = 13 september 1997