Tetanus door Nico Terpstra, arts Tetanus is een ziekte die in Nederland eigenlijk nog maar zeer zelden gezien wordt. Dat komt doordat wij een uitstekende gezondheidszorg hebben en niet omdat de infectie niet meer in ons land voorkomt. Elke baby wordt ingeënt tegen tetanus en bij elk wondje door dokter of verpleegkundige gecontroleerd of uw bescherming nog geldig is, waarna zonodig ter plekke een nieuw dosis vaccin wordt toegediend. Tetanus wordt veroorzaakt doordat de bacterie clostridium tetani in een wond terecht komt. Deze bacterie leeft onder andere in de menselijke darm en kan, wanneer hij in de ader terecht komt daar sporen vormen, die nog jarenlang als besmettingsbron kunnen fungeren. Wanneer vuil of aarde in een open wond terecht komt, kan de ziekteverwekkende bacterie zich gaan vermenigvuldigen. Als dat het geval is, gaat clostridium tetani een zenuwgif afscheiden dat tot de bekende verkrampingen leidt die kenmerkend zijn voor de ziekte tetanus. Daarvan is de bekendste wel de verkramping van de gezichtsspieren, leidend tot de 'risus sardonicus' ofwel de 'sardijnse lach', een grimmige lachkramp. Het spreekt vanzelf dat iedere reiziger ervoor moet zorgen dat hij nog een recente 'booster' (oppepper) van zijn tetanus-immuniteit gehad moet hebben (in ieder geval niet langer dan tien jaar geleden). Als u binnen tien jaar een verontreinigde snijwond oploopt, volstaat het om de wond volgens de regelen der kunst te behandelen. Bij elke twijfel (en zeker bij een erg vuile wond) kan een extra vaccinatie geen kwaad. Is de laatste keer dat u een tetanus-vaccinatie toegediend kreeg echter meer dan tien jaar geleden, dan kan de arts ertoe besluiten om als behandeling meteen menselijke antistoffen tegen tetanus te geven en tegelijkertijd ook vast de eerste van een serie van drie tetanus-vaccinaties toe te dienen. Anti-tetanusserum (ATS) zijn dierlijke (paarden-)antistoffen tegen tetanus; ATS wordt in Nederland niet gebruikt. Het inspuiten ervan kan tot een gevaarlijke allergische reactie leiden. Van het grootste belang is het op de juiste wijze schoonmaken van een verontreinigde wond. Een arts zal daarom al niet levensvatbare stukjes weefsel uit een wond verwijderen alvorens hem te hechten, omdat dood weefsel dé voedingsbodem bij uitstek voor de tetanus-bacterie is. Goed uitwassen van een vuile wond met schoon water (en zachte zeep) is als eerste hulp al een stap in de juiste richting. Publicatiedatum = 2 augustus 1997