Handzaam boekje over
ziektes tijdens reizen
door Nico Terpstra - arts
Overal op reis loeren gevaren, zoals voedselvergiftiging, levensgevaarlijk rijgedrag van autochtonen, te veel zonneschijn of verkeerde skibindingen. Het is de kunst om al deze gezondheidsrisico's niet te onderschatten en niet te overschatten.
Bovendien bestaan er bijvoorbeeld over het gebruik van medicijnen in de tropen veel misverstanden. Als er in een land malaria voorkomt, dan betekent dat niet altijd dat een reiziger naar deze bestemming ook werkelijk malaria-pillen moet innemen. Bij een bezoek aan hooggelegen grote steden kan dit soms achterwege blijven.
Veel van de onvoorspelbaarheid van ziekte valt weg te nemen met een goede voorbereiding waarin tijdig de nodige vaccinaties en tabletten worden gehaald, schrijft de Noord-Hollandse huisarts Nico Terpstra in het handzame boekje 'Gezond op reis. Hoe overleef ik mijn vakantie?'
Het boekje wordt uitgegeven door BZZTôH uit Den Haag en bevat een bundeling van columns die Nico Terpstra in De Reiskrant schreef. Het bevat veel medische termen, maar Terpstra weet ze voor de leek begrijpelijk uit te leggen. Het boekje geeft dan ook een helder antwoord op tal van vakantie-vragen.
Hoe te handelen bij insectenbeten en beten van kwallen? En: Hoe gaat u verantwoord op reis als u zwanger bent? Welke gevaren dreigen er op de skihellingen? Maar ook wordt er aandacht besteed aan ziektes en gevaren op verre bestemmingen, zoals in de tropen. Malaria blijkt daarbij nog steeds één van de grootste boosdoeners te zijn.
Er is echter hoop, zo valt in het boekje te lezen. Er wordt trouwens opvallend weinig onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen malaria. Deze ziekte veroorzaakt in een jaar meer sterfgevallen dan alle aids-doden bij elkaar opgeteld.
Maar de meeste fatale malaria-gevallen spelen zich af in de derde wereld merkt Terpstra bitter op en dat is volgens hem nu eenmaal voor de westerse farmaceutische industrieën geen gebied waar grote winsten zijn te behalen.
"Toegewijde onderzoekers hebben nu een Chinees kruid herontdekt en hopen dat qinghaosu oftewel de stof artemisinine een stap voorwaarts betekent in de strijd tegen deze steeds venijniger ziekte", aldus de arts in zijn boekje. Het medicijn kan op eenvoudige wijze uit de bladeren van artemisa annua worden bereid.
Een andere dikwijls onderschatte ziekte is bilharzia, die wordt veroorzaakt door een parasiet. Vanuit Afrika wordt gemeld dat het risico van reizigers om deze ziekte op te lopen steeds groter wordt. Vooral het Malawi-meer in Oost-Afrika is snel berucht aan het worden. Het heeft ten onrechte de naam veilig te zijn.
Bilharzia loopt men op door contact met zoet water, waarin de larven van de schistosomaparasieten rondzwemmen. Met de toename van het aantal stuwdammen en watervoorzieningen voor de landbouw in veel derdewereldlanden stijgt het aantal besmettingen met deze ziekteverwekkende parasiet evenredig, weet Nico Terpstra.
De parasiet kan hoge koorts veroorzaken en wordt vaak verward met malaria. Niet alleen Afrika, maar ook grote delen van Zuid-Amerika en Azië, met name China, hebben te kampen met deze hinderlijke en gevaarlijke parasitaire aandoening. In het boekje geeft Terpstra adviezen om de aandoeningen te ontlopen.
Niet alleen in verre landen kunnen allerlei kwalen worden opgelopen. Ook dicht bij huis kan het noodlot in één of de andere ziekte toeslaan. Zo kan een boswandeling op de Veluwe voor veel problemen zorgen als de wandelaar tegen een teek aanloopt. Er zijn in ons land zo'n tien soorten, die soms een ernstige ziekte kunnen overbrengen; de ziekte van Lyme.
Teken houden van bloed, ook dat van mensen. Wanneer een teek zich aan een mens heeft vastgeklemd, zuigt hij zich vol bloed. "Helaas kan dit verkeer zich ook in omgekeerde richting plaatsvinden en zo kan de maaginhoud van de teek in de gastheer terecht komen. Als een teek een ziekteverwekker bij zich draagt dan kan de gastheer daardoor ziek worden."
Een kwaaltje dat zich uitstrekt over de gehele wereld zijn blaren. Vierdaagse-lopers. Skiërs. Wandelaars in Engeland. Jungle-trekkers op Sumatra. Elfstedenschaatsers. Iedereen kent zijn eigen verhaal over blaren en het pijnlijke ongemak dat ze lopers, skiërs en schaatsers bezorgen. Ook hier geeft huisarts Terpstra advies: vaak sokken verwisselen.
Terpstra studeerde in 1992 af als arts en was tijdens zijn studie onder meer werkzaam in ziekenhuisjes in Porto Aloegro in Brazilië en Ujung Pandang in Indonesië. Hij maakte vele reizen en is sinds kort gevestigd als huisarts in Noord-Holland. Het boekje is uitgegeven door BZZTôH uit Den Haag onder ISBN 90-5501-441-9 NUGI 471. Inlichtingen: 070-3632934.
Publicatiedatum = 21 juni 1997
