Kwallen, wespen en bijen door Nico Terpstra, arts Het is natuurlijk niet de bedoeling dat u uw vakantie in eigen land laat bederven door bovengenoemd ongedierte, maar een beetje kennis over deze stekende en prikkende schepselen maakt het leven soms wel wat eenvoudiger. Vrijwel altijd is een ongewenst contact met een van de drie bovengenoemde beesten alleen maar onprettig en dus niet gevaarlijk, maar wanneer u overgevoelig bent voor wespen- of bijengif kunnen de gevolgen van een steek bij uitzondering zeer ernstig zijn. Van een aanraking met een in Nederland voorkomende kwal is voor zover bekend nooit iemand ernstig ziek geworden. De prikkende of stekende sensatie die optreedt na contact tussen de huid en de kwal wordt veroorzaakt door kleine deeltjes afkomstig van de tentakels van de kwal. Met gewone azijn maakt u deze deeltjes onschadelijk. Het beste kunt u met plakband of pleister vervolgens de tentakels verwijderen. De resterende jeuk is wel lastig en dan kan een antihistamine-tabletje van drogist of apotheek uitkomst bieden. Wespen en bijen hebben een angel waarmee zij een zeer kleine hoeveelheid gif kunnen toedienen na doorboring van de huid. Vrijwel altijd zal het lichaam met een gewone ontstekingsreactie het gif neutraliseren. Het gevaar van wespen- en bijensteken zit hem niet in het toegediende gif, maar in het op hol slaan van de ontstekingsreactie bij personen die allergisch zijn voor het gif. In het meest extreme geval treedt een anafylactische reactie op, waarbij de bloeddruk tot een levensgevaarlijk laag niveau zakt, omdat in het gehele lichaam de bloedvaten wagenwijd open gaan staan (anafylactische shock). Ook kunnen de kleine luchtwegen dichtknijpen, waardoor de ademhaling sterk bemoeilijkt wordt. Dit is een levensbedreigende situatie, die zich kenmerkt door een patiënt wiens toestand heel snel verslechtert. Door een arts of ambulance-verpleegkundige moet met spoed o.a. adrenaline gegeven worden om de bloeddruk weer op peil te brengen. Gelukkig komt een dergelijke anafylactische reactie uiterst zelden voor, maar het is wel noodzakelijk om er op bedacht te zijn. Verder kan wespen- of bijengif weinig kwaad, en als maatregelen na een steek zijn verder alleen koelen met koud water en eventueel een antihistamine-tabletje (liefst binnen een uur na de steek) aan te bevelen. Wanneer een wesp of bij via het voedsel in de keel komt en daar steekt, dan moet wel onmiddellijk een arts geraadpleegd worden, omdat de bij de steek behorende zwelling mogelijk de ademhaling kan gaan bemoeilijken. Bij twijfel kunt u bij een steek in de keel het best direct naar de eerste hulp van het dichtstbijzijnde ziekenhuis gaan. Publicatiedatum = 29 maart 1997