Melatonine
door Nico Terpstra, arts
AMSTERDAM
Voor elke reiziger die veel tijdzones overschrijdt, is het fenomeen 'jet
lag' een bekend verschijnsel. Het lichaam heeft een interne klok, die door
het reizen ontregeld raakt. Veel onderzoek is gedaan om 'jet lag' te bestrijden
of te voorkomen, maar veel vooruitgang is er nog niet geboekt. De aandacht
lijkt er zich de laatste tijd op te richten om de interne klok te foppen
met behulp van het hormoon melatonine.
In de Verenigde Staten is melatonine vrij verkrijgbaar en wordt deze stof
gepromoot als effectief anti-'jet lag'-middel. Onderzoek in Nieuw-Zeeland
heeft namelijk enkele jaren geleden aangetoond dat cabine-personeel van
luchtvaartmaatschappijen dat op de reisdag startte met dagelijks 5 mg. melatonine,
beduidend minder slaapstoornissen en 'jet lag' had dan een vergelijkbare
placedo-groep. Ook werden meer energie en alertheid gerapporteerd.
In hetzelfde onderzoek bleek ook dat met melatonine beslist niet vóór de
reisdag moet worden gestart, omdat dat regime (dezelfde dosis al drie dagen
tevoren gestart) meer 'jet lag' en vermoeidheid opleverde dan wat de placebo-groep
die in het geheel geen melatonine aangaf.
Melatonine is een hormoon dat een deel van de hersenen (de pijnappelklier)
uitscheidt wanneer het donker wordt. Het is een boodschappersstof voor de
interne, biologische klok, en wanneer er licht in de ogen schijnt, neemt
de uitscheiding van melatonine weer af. Het is daarom logisch om te veronderstellen
dat het toedienen van extra melatonine kan helpen om die biologische klok
weer 'gelijk te zetten'. Niet voor niets wordt dit middel dan ook bestudeerd
bij slaapstoornissen, bij name bij mensen die 's avonds laat pas heel actief
worden en van wie mag worden aangenomen dat hun biologische klok ook is
ontregeld.
Inmiddels is in Amerika een hele gezondheidsrage rond melatonine ontstaan.
Zo claimen fabrikanten van het middel dat regelmatig gebruik stress tegengaat
en tot een langer leven leidt. In de VS is het middel vrij verkrijgbaar
als voedingssupplement, maar in Nederland is het een geneesmiddel dat alleen
op recept verkregen kan worden.
Er is nog maar weinig bekend over de bijwerkingen op lange termijn, maar
over melatonine wordt weinig negatiefs gemeld in de pers. Wel worden vermoedens
uitgesproken dat melatonine behalve op de biologische klok ook inwerkt op
andere hormonen en hormoon-producerende organen.
Publicatiedatum = 27-07-1996
