|
|
Noord-Duitsland spiegelt zich Hollandsdoor Henk de Koning Op reis langs de kust in het noorden van Duitsland vertoont het landschap grote gelijkenis met dat van onze provincies Groningen en Drenthe. Niet zo vreemd, want waar de mens zijn grenzen trekt, breit moeder natuur vaak nog flink even door volgens hetzelfde patroon. De toeristische Groene Kustroute langs de Noordzee tussen Nederland, Noord-Duitsland en Denemarken is daar een goed voorbeeld van. Deze heeft een bereik van circa 700 km, strekt zich uit over drie landen met elk een eigen identiteit, maar in landschappelijk opzicht is er niet zo heel veel verschil. Het zijn dan ook de mensen en de dorpen die de streek zo bijzonder maken. We gingen kijken.
Voor ons Nederlanders begint de Groene Kustroute in Noord-Holland op de lijn Haarlem-Hilversum. Van hieruit leiden twee vertakkingen naar Den Oever. De een langs de bekende badplaatsen aan zee, de ander via de lijn Monnickendam, Volendam, Hoorn en Enkhuizen. Over de Afsluitdijk gaat het dan verder oostwaarts, dwars door Friesland en Groningen om uiteindelijk via de lange kuststrook van Noord-Duitsland in Skagen, het noordelijkste puntje van Denemarken, te belanden. Reizen is nieuwe indrukken opdoen. Waarom dan toch zo'n lange tocht ondernemen in een omgeving die bijna voortdurend aan thuis doet denken?
Ludger Kalkhoff, directeur
van de VVV in het schilderachtige Noord-Duitse vissersplaatsje
Greetsiel weet het antwoord: "Vanwege toch nog die denkbeeldige grens
tussen de verschillende landen", zo meent hij. Volgens Kalkhoff DOEN
grenzen wat met mensen. "Een grens overschrijden geeft je pas echt het
gevoel in het buitenland te zijn. Veel toeristen ervaren dat zo", aldus
zijn vaste overtuiging. Grenzen Een groot Europa? Kalhoff vindt het 'zoeper!' "Maar bitte, laat de grenzen bestaan. Al is het maar symbolisch. Haal je ze als herkenningslijn compleet weg dan verdwijnt voor veel mensen de aantrekkingskracht van reizen naar het buitenland", zo waarschuwt Herr Kalkhoff, wiens fraaie kantoor, dicht aan het Wad, zo vaak ten prooi is aan een straffe wind, dat de fluittoon van een kierend venster tenslotte zelfs de sterkste geest niet onberoerd laat. Bij aanvang blijkt dat de Groene Kustroute als toeristisch fenomeen in ons land niet echt meer leeft. Zeker, de route als zodanig bestaat nog wel en bij enkele grote reisbureau's en ANWB-kantoren heeft men ooit van de route gehoord, maar nadere gegevens en documenten ontbreken. Het Duits Verkeersbureau in Amsterdam moet daarom uitkomst bieden met een routekaart. Bij Nieuweschans de grens over gaat het richting Leer. De Groene Kustroute voert nagenoeg compleet over enkelbaans, doch goed geasfalteerde en uitstekend bewegwijzerde wegen. Het landschap is een combinatie van water, wind, laaghangende wolken, veen- en zandgronden.
Bij Emden op de rem. De vrij grote zeehavenstad is rond
1200 als handelspost gesticht. De eerste huizen zijn op terpen gebouwd
ter bescherming tegen het wassende water van de Eems. In de Reformatie
werd Emden de bakermat van de leer van Calvijn. De Grote Kerk in het
centrum groeide zelfs uit tot de moederkerk van de gezamenlijke
Calvinistische beweging. Bommenregen Emden werd in de Tweede Wereldoorlog voor 80 % verwoest. In de historische Pelzerstrasse zijn in de bommenregen twee wondermooie Renaissance-huizen gespaard gebleven, evenals de imposante, uit 1635 daterende havenpoort. De 'Ratsdelft'is een middeleeuwse havenbekken van de stad. Drie museumschepen liggen hier permanent verankerd. Bezienswaardig zijn de historische blusboot 'Duitse Bocht' en de zeillogger 'AE 7'. In de laatste vindt u een keur aan voorwerpen uit de geschiedenis van de Emder haringvisserij tentoongesteld.
Het uit 1570 daterend Renaissance stadhuis van Emden ging in de oorlog eveneens verloren, maar is in oude glorie herbouwd. Het stadhuis fungeert nu als museum. Het Nationale Oostfriese Museum is er permanent in gehuisvest. Onder andere met originele uitrustingsstukken van de eeuwen geleden bestaande plaatselijke burgerwacht. Rond 1810 was Emden zelfs
voor een periode Nederlands en tal van typisch Nederlandse bouwstijlen
in het oude centrum herinneren nog aan die tijd. Bezoek ook de
kleurrijke bloemen- en fruitmarkt van de stad en niet te vergeten de
uitgebreide, bijna mediterrane vismarkt. Rossig Hinter dem Rahmen is de voor Nederlandse begrippen wat rossig aandoende naam van de straat waar zich de Kunsthal van Emden bevindt. Jong en oud (ook toeristen die wat langer blijven) kunnen hier spontaan cursussen op het artistieke vlak volgen. Regelmatig vinden er wisseltentoonstellingen plaats. Permanent aanwezig is de privé collectie van 300 schilderijen van de grondlegger van de Kunsthal, Henri Nannen.
Op weg naar Greetsiel dwalen we nog wat in het verstilde terpdorp Rysum. Een plukje huizen met linten sierbestrating verbonden met een aloud kerkje, zich moeizaam overeind houdend op tufsteen en bemoste kloostermoppen. Stilte alom. Het ruisen van de wind in de bomen overheerst. Het gebied rond de Dollard
is vanouds bekend om zijn rijke orgelcultuur. Meer dan 300 historische
orgels zijn er in kerkelijke sfeer nog te vinden. Een roem, wortelend
in de 15de eeuw. De kerk van Rysum bezit het fraaiste exemplaar.
Gedateerd 1457 en uitgevoerd in laat gotische stijl. In zijn soort het
oudste nog bespeelbare orgel van Noord-Europa. Terp
De Groene Kustroute volgend passeren we
aloude terpdorpjes als Loquard (met kerkje uit de 14de eeuw), Campen
(beklim eens de 308 treden van de 65 meter hoge vuurtoren), Upleward
(met een prachtig in Renaissancestijl herbouwde waterburcht), Manslagt
(de uit 1714 daterende preekstoel van de uit 1530 daterende kerk is van
Amsterdamse makelij) en Pilsum (beroemd om zijn jaarlijkse slederennen
in het slik van het Wad). Paradepaardje Greetsiel is een toeristisch paradepaardje in de Groene Kustroute. Twee historische windmolens in felle kleuren bij de ingang van het dorp vallen al van verre op. Een der molens is ingericht als theeschenkerij, want het drinken van thee is bij de Duitse Oostfriezen tot een ware cultuur verheven. Het verbruik hier ligt jaarlijks op zeven pond per hoofd van de bevolking. De rest van Duitsland stopt al bij 250 gram. De Oost-Friezen leerden het overmatig theegebruik van....jawel ons Nederlanders. De vissers verwarmden zich graag met zo'n warme dronk die zij van Nederlandse kooplui kregen aangeboden. Het 'theetje-drinken-schuitje-varen' vond daardoor tenslotte een brede verspreiding. In Oost-Friesland drinkt men de thee nu het liefst met een klont kandij en opgesmukt met een toef room, die 'wolkig' moet zijn. Aan de schilderachtige haven rijgen de gezellige hotels en restaurants zich aaneen. Dat de menukaart vaak vis (schol, tong, gebakken paling) en schaaldieren vermeldt laat zich begrijpen.
Recreatief fietsen is in deze prachtige omgeving een populaire vorm van ontspanning. In het dorp zijn dan ook fietsen te huur. Ook voor sportvissers is Greetsiel met veel zoet- en zoutwaterbekkens een waar lustoord. Badgasten vinden er bovendien prachtige stranden. Het 'Buddelschiffmuseum' in het centrum is met 500 scheepsmodellen in flessen de grootste in zijn soort in Europa. In het drukke
Wilhelmshaven bezoeken we het Marine Museum en het Zeeaquarium aan de
haven. Het museum is ondergebracht in een gebouw van de vroegere
Keizerlijke werf. Een afgedankte Starfighter van de Duitse Marine wordt
juist als nieuwe aanwinst binnen getakeld als wij arriveren. Cuxhaven
is Duitsland grootste Noordzeebadplaats met 12 km strand en
kuuroord. Wrakken
Het wrakkenmuseum behoort hier tot de bezienswaardigheden. Ook Bremerhaven bezit een interessant scheepvaartmuseum, waarbij de geschiedenis van de Duitse zeevaart uitgebreid wordt belicht. Het eindpunt Skagen in Denemarken leent zich uitstekend voor een heerlijk rustgevend verblijf. Ook buiten het hoogseizoen wanneer de bevolking zijn eigen leven leidt onder een weidse hemel. Inlichtingen: Duits Verkeersbureau tel.: 020-6978066. Publicatiedatum = 15 mei 1999
|
Dit zou een
Nederlands stadsgezicht kunnen zijn, maar we zijn hier in het noorden
van Duitsland.
Een afedankte Starfighter van de Marine wordt als nieuwe aanwinst
het Marine-museum van Willemshaven binnen getakeld.
Verstilde dorpjes wisselen af met moderne
kuuroorden en badplaatsen. Tussen plukjes huizen duiken regelmatig
zowaar Hollands getinte historische molens op. De Groene Kustroute
loopt niet pal langs de Noordzeekust, maar op korte afstand daarvan. De
frisse bries van de zee is alom waarneembaar. Het zout klit in de
lucht.
Emden werd grotendeels platgebombardeerd, maar
dit poortje bij de haven bleef overeind.
Rustieke
dorpjes te over langs de Groene Kustroute. Een historisch kerkje, een
antiek kerhofje, het suizelen van de wind.
Slede-rennen in het slik van het Wad bij
Pilsum.
Kilometers fraaie stranden aan de noordkust van Duitsland richting
Denemarken.
Een van de museumschepen in de haven van
Emden.