De koningen en keizers zochten vroeger de mooiste streken in hun land uit om daar zelf in een paleis te gaan wonen. Zo'n plek is de omgeving van de stad Potsdam even buiten Berlijn. Daar wemelt het van de paleizen en kastelen en zie je, dat de adellijke lieden in Duitsland eens net zo protserig leefden als hun collega's in Frankrijk.
De Russische kerk 'Alexander Newsky' is in rose-wit geschilderd.
door HARRY MULLER
POTSDAM - In Potsdam is het toeristenseizoen nog maar net van start gegaan. Rond het fraai gerestaureerde paleis Sanssouci zijn tuinlieden druk in de weer om het park op z'n allermooist te kunnen laten zien aan enkele miljoenen toeristen die hier elk jaar komen. Het is soms zo druk, dat je ruim tevoren een afspraak moet maken om het paleis van binnen te mogen bekijken. Vaak is dat een vergeefse moeite, want de meeste dagjesmensen komen er gewoon niet in.
Toen de Berlijnse Muur nog overeind stond, werden westerse toeristen mondjesmaat toegelaten om al dit fraais te komen bekijken. Nu kun je er zomaar heen en ontdek je, dat Potsdam veel meer te bieden heeft dan het zo bekende paleis Sanssouci. Daar komen vooral tijdens de zomermaanden dagelijks vele tientallen bussen de toeristen afleveren die een dagje Potsdam hebben geboekt bij een reisbureau.
Nu is het nog heerlijk rustig en heeft de man die in het park rondom het paleis de toiletten beheert, zijn loket niet eens geopend. Wie een plasje moet doen, moet kennelijk zelf maar ergens een boom zoeken. Houten schotten die de honderden beelden in het park moesten beschermen tegen de winterse kou, worden weg gehaald en mannen zijn bezig om de vijvers schoon te maken. Op een marmeren bankje genieten een paar meisjes van het eerste lentezonnetje en maken intussen hun huiswerk van school. Wat een pracht van een plek om een lesje duits in je hoofd te stampen....
De Pruisische koning Friedrich II liet destijds het paleis Sanssouci (zonder zorgen) bouwen. Het park er omheen is zo groot, dat je er uren kunt wandelen. Veel bladgoud werd gebruikt bij de restauratie van het Chinese huis in het park, die door een autofabrikant gefinancierd werd. Binnen laat men een kostbare verzameling Japans en Chinees porselein zien.
Elders in het park is een eeuwenoude boom, de laatste die in het jaar 1753 door de Koninklijke Boomschool geplant werd en later door tuinman Wilhelm Sello werd onderhouden. Deze wetenswaardigheden staan op een bordje te lezen. Men vraagt verder vriendelijk de eerbiedwaardige ouderdom van de boom te respecteren en er daarom niet in te klimmen.
Een ander optrekje van een adellijke familie in het park is het Neues Palais met ongeveer 200 verschillende vertrekken. Meer dan 400 beelden sieren dit kolossale bouwwerk. De meeste zijn door de zure regen en slecht onderhoud zwart geblakerd, maar met de restauratie is men volop bezig. Er wordt op het ogenblik hard gewerkt, want ook de universiteit van Potsdam zal in de bijgebouwen van het paleis gevestigd worden.
De kastelen en paleizen lijken hier als paddestoelen over het landschap te zijn uitgestrooid. Fraai is ook het kleine slot Babelsberg met 47 kamers, waarvan er nu zes gerestaureerd zijn. Het was een plek, waar keizer Wilhelm II het liefst verbleef. Het glooiende park er omheen is schitterend. Op tal van plaatsen heb je een fraai uitzicht over de rivier de Havel met de Glienicker Brücke, waar ten tijde van het IJzeren Gordijn wel eens geheime agenten werden uitgewisseld. De mensen uit Potsdam zelf komen graag in het park Babelsberg. Dat van Sanssouci mijden ze een beetje, omdat er teveel toeristen komen.
Potsdam is een echte parkenstad, want ook het park Neuer Garten is geweldig groot. Aan de rand is het slot Cecilienhof gebouwd dat nu in gebruik is als hotel en meteen ook het mooiste van heel Potsdam is. Het kasteel was eens eigendom van de familie Hohenzollern en kroonprinses Cecile heeft er eens gewoond. Haar portret is op al het serviesgoed van het hotel te zien. Cecilienhof werd pas in het jaar 1916 gebouwd in de stijl van een engels landhuis. Het was het eerste kasteel in Potsdam met centrale verwarming. Alle prachtig versierde schoorstenen werden er eigenlijk alleen maar als decoratie opgezet. Beroemd is de kok Markus Semmler, die al heel wat onderscheidingen kreeg. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de staatslieden Truman, Churchill en Stalin in dit kasteel bijeen om over de verdeling van Duitsland te praten.
Houten huizen
Heel apart zijn de twaalf houten huizen in de stad, waar Russen wonen. Het zijn nakomelingen van zangers die door koning Friedrich Wilhelm III naar Potsdam werden gehaald. De namen van de huidige bewoners zijn met zwarte verf op een witte ondergrond geschreven. De overleden familieleden zijn vermeld in zwart schrift op witte bordjes. In deze buurt is ook de rose-wit geschilderde Russische kerk Alexander Newski.
Men had in de 18e eeuw een plan om een Hollandse kolonie in Potsdam te stichten. Er werd zelfs een wijkje gebouwd met huizen in onze stijl. De bedoeling was om daar allerlei vakmensen als timmerlieden, schilders en metselaars uit ons land te laten wonen. De belangstelling was lang niet groot genoeg en de Nederlanders die kwamen, bleven niet al te lang.
Nu wonen in de Hollandse wijk alleen maar Duitsers, maar men organiseert daar elk jaar wel een tulpenfeest, dat ongeveer 40.000 bezoekers trekt. In heel wat plantsoenen in de stad staan ook bloembollen uit ons land.
DDR
Dat Potsdam vroeger in de DDR lag, is nog steeds duidelijk zichtbaar. Pas twee jaar geleden werd een wijk waar eens de Russische geheime dienst zetelde, vrij gegeven voor het publiek. Al die tijd waren de Russen afgesloten geweest van de omgeving met een muur rond de wijk. Zelfs had men een eigen gevangenis en tal van grote, maar helaas verwaarloosde villa's staan leeg. Veel wegen zijn bestraat met kinderkopjes.
Toch bruist het in de stad van activiteit. Tal van nieuwe hotels schieten uit de grond. Nu beschikt men over 3000 hotelbedden, maar eind dit jaar zullen het er tweeduizend meer zijn. In de wijk Babelsberg wordt zelfs een soort Hollywood gebouwd. Oude filmstudio's worden opgeknapt en ofschoon er nog niet zoveel te zien is, rijden er toch al treintjes met toeristen rond.
En voor de studio waar de Duitse versie van 'Goede tijden, slechte tijden' wordt opgenomen, heeft men zelfs een paar bankjes neergezet voor de fans die daar geduldig wachten op een handtekening van een van de acteurs.
REISWIJZER
Wie de stad Berlijn bezoekt, moet zeker Potsdam niet vergeten. Een korte kennismaking via een dagtocht is mogelijk, maar beter kunt u wat meer tijd voor een bezoek uit trekken.
Naast de talrijke paleizen vindt u hier vooral een prachtig wandelgebied in de uitgestrekte parken. Wat het eten betreft moet u zeker eens de zoetwatervis proberen, die op tal van menukaarten aanbevolen wordt.
Meer inlichtingen over de stad zijn ook te vinden via het internet-adres: www.brandenburg.de/potsdam. Bij het Duits Verkeersbureau heeft men folders beschikbaar.
INLICHTINGEN: Duits Verkeersbureau, Hoogoorddreef 76, 1101 BG Amsterdam, telefoon 020-6978066 of folderbestellijn 0900-1091029 (60 ct per min.)
Publicatiedatum = 12 april 1997
