Potsdamer Platz

Een intellectueel uitgaanscentrum

door Gerrit Leeflang

BERLIJN - Het is druk in het voormalige niemandsland tussen West- en Oost-Berlijn. Bezoekers lopen op de Potsdamer Platz de bouwvakkers voor de voeten en andersom. Wat nog niet zo lang geleden twee werelden, die lichtjaren van er elkaar verwijderd lagen, scheidde, is nu juist een bindmiddel tussen Oost en West met het Daimler-Benz complex aan de ene kant en het Sony Center aan de andere kant.

Het autoconcern bouwde hier een nieuwe wijk met 19 gebouwen met als hart een music hall. Het Japanse elektronicabedrijf zette op een driehoekig terrein zeven gebouwen neer, verbonden door een markante overkapping. Dit deel van de Potsdamer Platz is een mixture van wonen, werken en ontspanning in vele variëteiten.

De Potsdamer Platz, in het midden het Sony Center. Onder het ronde dak bevindt zich een 4000 m2 groot plein met bioscopen en culturele instellingen. Daaronder een deel van het Daimler Benz-complex van 19 gebouwen. Het groengebied is de Tiergarten

Foto: Reuters

De tijden zijn veranderd. De vele hotels, restaurants en cafés op het plein uit de keizertijd werden tijdens Tweede Wereldoorlog tot puin gebombardeerd. Ooit was de Postdamer Platz een van de belangrijkste intellectuele centra van Europa en met het naast gelegen station een druk verkeersknooppunt waar in 1924 het eerste automatische verkeerslicht van Europa werd geïnstalleerd. In 1945 werd het ontmoetingsplaats tussen drie landen. De drie sectoren van de geallieerden, de Engelsen (Tiergarten), de Sovjet-Unie (Mitte) en de Amerikanen (Kreuzberg), kwamen hier samen. De grenzen van die sectoren werden eerst met verf gemarkeerd en in 1948 met prikkeldraad. In 1961 kwam daar de Muur voor in de plaats, die in 1989 werd neergehaald.

De gebouwen in de Daimler Benz-wijk werden ontworpen door een team van internationaal bekende architecten onder leiding van de Italiaan Renzo Piano. Van de 550.000 vierkante meter is de helft kantoorruimte en 20% bestemd voor wonen. Dertig procent wordt in beslag genomen door winkels, restaurants, het Grand Hyatt Hotel, een musical theater aan de Marlene Dietrich Platz, een casino, een 3D-theater en een Cinemaxx met 19 schermen.

Het hart van het Sony Center is een overdekt plein van 4000 vierkante meter; een plein dat in het teken staat van de film. Hieraan liggen een ondergronds 8 screen multiplex movie centre, het Imax 3D-theater met een scherm van 588 vierkante meter, een restaurant dat ter plekke in koperen ketels zijn eigen bier brouwt, winkels en de pas geopende Music Box waar naast allerlei muzikale 'Spielereien' in een Yellow Submarine een reis door de wereld van de Beatles-songs gemaakt kan worden. Belangrijk voor alle filmliefhebbers is het Filmhaus links naast het Imax-theater. Hierin zijn de Deutsche Film- und Fernsehakademie gehuisvest. Het herbergt ook de zeldzame Marlene Dietrich-collectie, een filmmuseum met naar eigen zeggen de grootste filmbibliotheek van Europa, een filmzaal voor kunst en cultuur en de Deutsche Mediathek.

Het hele Sony Center omvat 132.500 vierkante meters, waarvan het grootste deel in beslag wordt genomen door kantoren, onder meer door het Europese hoofdkwartier van de Japanners. Aan de oostzijde van het complex staat nog een restje van het Esplanada Hotel, dat keizer Wilhelm II prefereerde boven zijn paleizen, omdat het in de winter zo lekker warm was. Het is op een bijzondere wijze geïntegreerd in een glazen kantoorwand, die in een uitwendig skelet om het restant uit een barokke periode is opgehangen.

Niet ver weg, in het oosten bij de Tiergarten, ligt de Brandenburger Tor, die door de omliggende bebouwing haast wordt gekleineerd met daarachter de gebouwen van de federale regering met de vernieuwde Reichstag en zijn glazen koepel. Dat maakt voor (inter)nationale bedrijven de Potsdamer Platz mede zo aantrekkelijk.

Zeer bewust is in de nieuwe opzet gekozen voor een commercieel/culturele mengeling, die voor een bijna 24-urige bedrijvigheid moet zorgen en niet zoals menig tot kantoorcities omgetoverde stedelijke centra , die 's avonds zo dood als een pier zijn. De Potsdamer Platz maakt zeker ook met de naast gelegen Philharmonie en de Kammermusiksaal weer kans de oude draad van een intellectueel centrum op te pakken, 'after being so rudely interrupted'.

Publicatiedatum = 13 mei 2000