Praktijk voor deur bij 'De Ruyter'

door GERRIT LEEFLANG

VLISSINGEN — Er zijn weinig opleidingen in Nederland die zo'n grote baanzekerheid bieden als die in de scheepvaartwereld. De vraag naar onder meer marofs (maritiem officier) overtreft verre het aanbod.

De scheepvaartbranche heeft kennelijk zo'n sterke en gezonde economische uitstraling, dat particulieren eerder geneigd zijn te investeren in deelname in zeeschepen dan in beursfondsen, weet Huub de Looff, opleidingsmanager Nautische opleidingen binnen de sectoren techniek en nautisch op de locatie Maritiem Instituut 'De Ruyter' in Vlissingen. Deze instelling, die dit jaar 100 jaar bestaat, is onderdeel van het roc Zeeland en heeft een unieke vestigingsplaats namelijk de Boulevard Bankert met uitzicht op de scheepvaartroute op de Westerschelde dicht onder de kust. Noem het de praktijk voor de deur.

"Bij het vlaggenstatenoverleg – landen die schepen onder hun vlag hebben varen – kwam vorig jaar naar voren dat er wereldwijd een tekort is van 35.000 scheepsofficieren. Dat kan zelfs oplopen tot 40.000", zegt De Looff.

Aangepast aan moderne tijd

Met het wegvallen van de traditionele rangen aan boord en het verdwijnen van de radio-officier klopte de verandering ook aan de deur van de diverse zeevaartscholen. Dat resulteerde in sterk aan de moderne tijd aangepaste opleidingen. De opleiding tot stuurman en werktuig-kundige werden geïntegreerd tot maritiem officier, die leert hoe je een schip moet runnen. Daarnaast staat er navigatie, de kunst van het laden en lossen, kennis van milieu en techniek op het menu.

De scheiding tussen mbo en hbo in deze sector noemt De Looff kunstmatig. De opleidingen lijken veel op elkaar en sommige geven zelfs dezelfde bevoegdheid.

De opleidingen in Vlissingen zijn verdeeld in mbo-niveaus 2 tot en met 5. Niveau 2 leidt op tot schipper/machinist met een beperkt gebruik van het schip tot 30 mijl uit de kust. Niveau 3 duurt drie jaar en leidt op tot stuurman/werktuigkundige op schepen tot 3000 gt en 3000 kW. Niveau 4 (duur vier jaar) levert marofs af voor schepen ongeacht vaargebied en tonnage. Niveau 5 leidt marofs op met hbo-status.

Buitenlanders

Door het tekort aan vaderlandse officieren is er een instroom van buitenlandse officieren. Door de sanering van de Russische vloot zijn er met name hier veel officieren vrijgekomen, maar ook veel Poolse, Oekraïense en Filippijnse. Daarnaast is er ook sprake van Belgen en Antillianen op de brug van Nederlandse schepen. In Willemstad op Curaçao is een mbo-opleiding met enkele tientallen technische opleidingen waaraan ook een maritieme is gekoppeld.

Zeevisserij

Vlissingen heeft evenals Urk, Den Helder, Stellendam en Katwijk een aparte zeevisserijopleiding op mbo 3- en 4-niveau. Visserijschepen zijn meer nog dan andere zeeschepen drijvende bedrijven.

Met de opleiding stuurman/werktuigkundige op niveau 2 kan men al na twee jaar schipper worden op kotters tot 24 meter in een beperkt vaargebied (tot 30 mijl). Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen schipper of machinist. Na de opleiding kan er doorgeleerd worden voor niveau 3 en 4. Niveau 3 staat het varen toe als schipper op vissersschepen met een maximale lengte van 45 meter en een voortstuwingsvermogen kleiner dan 1500 kW en als stuurman/werktuigkundige op schepen van hooguit 60 meter met een voortstuwingsvermogen tot 3000 kW. Met niveau 4 kan er over de hele wereld als schipper of hoofdwerktuigkundige gevaren worden.

Naast de technische vakken wordt er ook de nodige aandacht besteed aan traditionele zaken als netten boeten, kaken en fileren. "Wij motiveren studenten ook de gewone maritieme opleiding te doen, omdat de zeevisserij wat meer pieken en dalen kent."

Foto: Gerrit Leeflang