Publicatiedatum: 12-11-2001

VLIEG IN SOEP

De terroristische aanslagen op 11 september in Amerika hebben de discussie op gang gebracht naar de oorsprong van deze misdaden. De ene expert beweert dat de oorzaak gezocht moet worden in de arrogante houding van de VS. Anderen beweren dat het te maken heeft met het onopgeloste conflict tussen Israël en de Palestijnen. Ook hoor je geluiden dat we te maken hebben met een fundamentele botsing tussen het waarde-systeem van de Islam en het Christendom, met andere woorden een ouderwetse godsdienststrijd. Eerlijk gezegd bevalt mij geen enkele verklaring al was het alleen maar omdat ik er van overtuigd ben dat ieder mens in zijn hart dezefde universele waarden omarmt: naastenliefde, vrijheid van meningsuiting, menselijke gelijkwaardigheid en wederzijds respect voor persoonlijke levensstijl. Mijn verklaring voor het Bin-Laden-fenomeen is dat er geen verklaring is.

Feit is namelijk dat, waar je ook kijkt, het kwaad altijd opduikt. Neem een willekeurige groep leerlingen, managers, vakbondsmensen, bankdirecteuren of psychiatrische patienten: er zit altijd één of meerdere mensen in de groep die de normale gang van zaken op een duivelse manier saboteert. Waarom? Daarom! Ik bedoel, om de normale gang van zaken te saboteren. Nu zijn er altijd weer mensen die de vraag achter de vraag willen stellen, met andere woorden: waarom zou iemand de normale gang van zaken willen verstoren? Wat drijft iemand daartoe? Welke persoonlijke behoefte vervult hij daarmee of wat is zijn persoonlijke winst? Antwoord: het hebben van de macht. Immers, is het niet fantastisch wanneer je als éénling een hele groep kunt lamleggen, of in het geval van Bin laden: is het niet het ultieme machtsvertoon wanneer je met een kleine groep criminelen de hele Westerse wereld op zijn kop kunt zetten? De vraag achter de vraag van de oorspronkelijke vraag is natuurlijk: waarom zou iemand dat soort macht willen hebben? Gewoon, omdat het lekker is. Sabotage geeft namelijk, wat ik noem, de vlieg-in-de-soep-effect: laat een vlieg zichtbaar in een grote pan met soep ronddrijven en niemand wil de soep meer eten; alhoewel misschien in één of ander Verweggistan-cultuur mensen vliegensoep als delicatesse beschouwen. Maar nu weer serieus: de agressie rond de voetbalvelden zijn niet het werk van grote groeperingen, maar van enkele valse individuen die er een machts-kick van krijgen om het voor de grote massa te verstieren. En de spreekwoordelijke 'leukste dag van iemand's leven' wordt altijd verknald door een paar familie-leden die zich zogenaamd tekort gedaan voelen.

Laatst gaf ik een voordracht aan een groep huisartsen. Toen iedereen zichbaar plezier had en de stroom geinteresseerde vragen goed op gang kwam, stond de Bin-Laden van de club op. De cynische opmerkingen en zoutloze kritiek die hij op mij afvuurde deed de goede sfeer in de groep onmiddellijk bederven. Vervolgens had niemand meer zin om de gespreks-oefeningen te doen die ik op het programma had staan. Ik heb mijn jas gepakt en de zaal vroegtijdig verlaten. De verrader had zijn zin: iedereen was van de kook.

© 1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden