|
Publicatiedatum:
20-08-2001
GEZONDE
WEERZIN
 Tegenwoordig
heet alles waar mensen met een boog omheen lopen een
fobie. Vermijd ik mijn buurman omdat hij altijd zo zeurt
over zijn kalende kop en dat hij liever in Spanje woont,
dan heb ik een sociale fobie. Stel ik mijn bezoek aan
tante Greet in het verpleeghuis steeds uit omdat het
daar zo riekt naar een mengsel van zweet, braaksel en
de dood, dan heb ik een stankfobie. En vertel ik opgelucht
aan een collega dat mijn extra potje geld op een gewone
spaarrekening staat, dan zegt hij hoofdschuddend: 'o,
dus je hebt een beursfobie'. Het verbaast me dan ook
niets dat het aantal officieel geregistreerde fobieën
674 bedraagt en stijgende is. Met stip op de top tien
fobiehitlijst zijn binnen gekomen de 'fotofobie' (angst
voor onnatuurlijk licht), de 'Milosevic-fobie' (angst
voor misdadigers tegen de menselijkheid) en de 'recessiefobie'
(angst voor winstwaarschuwingen).
Begrijp me goed, ik wil iedereen
met echte fobische klachten niet voor het hoofd stoten.
Als psycholoog weet ik als geen ander hoe 'smetvrees',
claustrofobie (angst voor enge ruimtes) of een fobie
voor duiven het dagelijks leven van mensen ernstig kan
verlammen. En ik haal alles uit mijn provocatief therapeutische
kast om het lijden van deze patiënten te verlichten.
Desondanks wordt het eens
tijd dat de waarheid over fobieën wordt verteld.
En de belangrijkste waarheid is dat in de meeste gevallen
een 'fobie' een gezonde reactie is op een ongezonde
situatie. Neem alleen al de geestelijk opgebrande manager:
aan huis gekluisterd kan hij al in paniek raken bij
het horen van de telefoon, de mededeling van zijn vrouw
dat er bezoek komt of het verzoek van zijn kinderen
om in het weekend naar Euro-Disney te gaan. In dit geval
is het vermijden van overprikkeling de enige manier
om te overleven.
Ook andere fobieën zoals
voor water, spinnen of het donker laten zien dat de
mens nog steeds een oermens is. Immers, het vermijden
van water, spinnen en het donker betekende voor de mensaap
een grotere kans op zijn voortbestaan. De paniekreacties
op massa's die je aanstaren (podiumvrees), op verlies
van een dierbare (verlatingsangst) of levensbedreigende
kwalen (ziektefobie) zijn niet alleen invoelbaar, maar
laten ook zien dat mensen instinctief weten wanneer
er werkelijk gevaar dreigt, respectievelijk: hoongelach,
alleen-zijn, de dood. Fobieën worden daarom ook
onterecht 'irreële angsten' genoemd. De angst is
wel degelijk reëel; het enige dat 'overdreven'
lijkt, is de intensiviteit van de angst.
Het komt regelmatig voor
dat mensen in mijn psychologische praktijk klagen over
een 'receptiefobie'. Van hun partner of collega's krijgen
zij te horen hoe belachelijk het is dat zij verjaardagspartijen,
bruiloften, recepties en afstudeerfeestjes ontlopen.
Ik juich hun gedrag toe. En als zij dan toch niet onder
hun sociale verplichtingen uit kunnen, dan raad ik hun
aan om ergens in een hoekje mee te helpen om de hapjes
klaar te maken. Want het getuigt van gezonde weerzin
om gesprekken te vermijden met een ieder aan wie je
niets te melden hebt.
©
1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden
|
