Publicatiedatum: 12-02-2001

De onzichtbare kerk

De leegloop van de kerk gaat gestaag voort, goede predikanten zijn nauwelijks nog te vinden en kinderen kennen het woord 'God' alleen als vader en moeder elkaar vervloeken tijdens een uit de hand gelopen ruzie. Bidden is vervangen door mediteren, zoeken naar zingeving in het leven heet spiritualiteit en niemand zal zijn vrienden met trots vertellen dat hij lid is van de KRO. Het heilig geloof heeft zich verplaatst van kerk naar winkelstraten, van bijbel-visie naar tele-visie en van goed zijn als mens naar goed verdienen. Natuurlijk is de ontkerkelijking maatschappelijk te verklaren. De welvaart maakt dat mensen geen God meer nodig hebben. En als je toch nog ontevreden bent, dan ben je daar tegenwoordig zelf verantwoordelijk voor. Dat de kerk onzichtbaar is geworden mogen de kerkleiders zichzelf ook aanrekenen. Hun houding doet denken aan wat een ouderwetse uitgever mij ooit zei, namelijk: 'een goed boek verkoopt zichzelf'.

Het zal u niets verbazen dat hij inmiddels failliet is. Wie vandaag de dag publiek wil trekken, moet de markt op, actief aan promotie doen en inspelen op wat mensen bezighoudt. En dan bedoel ik niet het huis-aan-huis-zieltjes-winnen zoals de Jehova's getuigen dat doen. Ik denk meer aan wervende reclameposters. Niet zo geruchtmakend als de KRO het onlangs deed, maar met teksten als 'even zat van het werk, kom naar de kerk' of 'een patatje mét smaakt lekkerder met een gebed'. Ook kunnen kerken mensen lokken door de diensten te combineren met concerten, voordrachten van bekende of inspirerende Nederlanders en toneelvoorstellingen van en voor kinderen. Predikanten kunnen maatschappelijk relevante kwesties, zoals het aanstaande huwelijk van onze kroonprins of de vuurwerkramp in Enschede belichten vanuit Bijbels perspectief. En waarom zou het Grote Geld alleen maar goed zijn om de Sport, het Onderwijs en de Kunsten te sponsoren? Commercie en Kerken zouden heel goed samen kunnen werken waardoor het bedrijfsleven aan geloofwaardigheid wint en de houten banken kunnen worden bekleed met zachte kussentjes.

In rap tempo nader ik mijn vijftigste levensjaar. Psychologisch gezien verklaart dat wellicht waarom ik steeds vaker naar boven kijk. Het heeft te maken met het groeiend inzicht dat 'hoe meer je weet, des te meer je beseft dat je niets weet'. Maar als aankomend bejaarde ben ik niet de enige. Ieder mens heeft een sluimerend religieus gevoel en stelt zich vragen als 'waar doen we het allemaal voor?', 'waarom is het leven zo oneerlijk?' of 'is er leven na de dood?'. Ook in mijn psychologische praktijk valt het op hoe patiënten zich bezighouden met kwesties als 'is het mijn opdracht in het leven om mij dienstbaar op te stellen?', 'waarom word ik telkens weer op de proef gesteld?', of 'hoe vind ik de kracht om mijzelf te vergeven?'. Er is een gat in de markt als het gaat om levensvragen, Godsbeleving en het zoeken naar innerlijke rust. Intussen houden de kerken vast aan het principe 'eerst geloven, dan zien'. Voor de moderne mens geldt: 'eerst zien, dan geloven'.

© 1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden