Publicatiedatum: 04-09-2000

Kwetsbaar opstellen

Ooit mocht de Nederlander zijn vuile was niet buiten hangen. Tegenwoordig hoor je er alleen maar bij als je je kwetsbaar opstelt. 'Geef jezelf bloot', waarmee geen commando wordt bedoeld om je kleren uit te trekken. In het bedrijfsleven heet het geen kwetsbaarheid, want dat zou slechte reclame zijn. Nee, zakenmensen doen liever chic met het woord 'transparantie' (doorzichtigheid) alsof het prijsgeven van interne geheimen de klant milder zou stemmen. De Nederlandse Spoorwegen heeft het geweten: nu eerlijk is toegegeven dat door materiaal- en personeelsgebrek de reizigers veelvuldig zullen moeten staan, hebben zij zich letterlijk en figuurlijk te kijk gezet. De kretologie werkt op mijn lachspieren omdat het opvallend vaak gebruikt wordt door mensen die niets hébben om te laten zien.

Neem Aaltje: zij leidt een onopvallend bestaan als alleenstaande moeder. Ze leeft in onmin met haar broers die, naar haar eigen zeggen, nooit echt in haar geïnteresseerd zijn. Zij ergert zich tijdens familiebijeenkomsten als de broers alle aandacht trekken met grote verhalen over hun prestaties, maar "niets van zichzelf laten zien: van hun zul je nooit horen dat zij verdriet of zorgen hebben; zij ontkennen elk probleem en wekken de schijn alsof het hen altijd voor de wind gaat." In werkelijkheid is Aaltje jaloers op haar broers omdat zij een avontuurlijk leven leiden en daardoor veel te vertellen hebben. De enige opwinding die Aaltje meemaakt, vindt meestal plaats in haar eigen hoofd. Daarmee heeft zij het praten over kwetsbaarheid tot iets speciaals verheven en koestert de illusie een bijzonder mens te zijn. En door de aandacht te trekken met haar gevoeligheden, stoot ze de schaarse mensen die ze kent juist af.

Er zijn natuurlijk situaties denkbaar waarin het tonen van zwakheden in je voordeel werkt. Wie aan een nieuwe baan begint, zal sneller ingewerkt raken door vragen te stellen over alles wat onduidelijkheid oproept. Persoonlijk schep ik er genoegen in om mijn onwetendheid te erkennen tegenover mensen die door hun levenservaring en (vak)kennis boven mij staan. Laatst nog raakte ik tijdens een receptie in gesprek met een projectontwikkelaar die hier in de stad Groningen bijzonder fraaie en vernieuwende architectuur laat bouwen. Hij voelde zich gevleid door mijn aandacht en lachte steeds gemoedelijker bij de lange reeks van 'domme vragen'. En ik werd getrakteerd op 'inside-information' over wethouders, onderwereldfiguren en het doen van lucratieve zaken.

Met vrienden en partners is het uiten van onvrede, als ook gevoelens van genegenheid, een middel bij uitstek om het persoonlijke karakter van het contact te bevorderen. Iedereen die achter een masker van geestelijke onaantastbaarheid door het leven gaat, zal bij zijn medemens weinig sympathie opwekken. Maar wie net als Aaltje zijn kwetsbaarheid als handelsmerk etaleert om als diepzinnige persoonlijkheid te willen imponeren zal het gebrek aan persoonlijkheid juist onderstrepen.

© 1996-2002 Dagblad De Telegraaf en Jeffrey Wijnberg
Alle rechten voorbehouden