Monniken tonen kunstschatten
door THIJS JANSEN
THESSALONIKI - De Griekse stad Thessaloniki is dit jaar culturele hoofdstad van Europa. Hoogtepunt in de Noord-Griekse stad is de tentoonstelling 'Schatten van de Berg'. Deze gaat over kunst- en kerkschatten van de monnikenberg Athos. De expositie is een unieke kans voor vrouwen om deze schatten te kunnen bekijken.
Voor het eerst in de geschiedenis van het christendom verlaten tal van kunstvoorwerpen tijdelijk het voor vrouwen streng verboden domein van monniken en kluizenaars. Ze zijn te zien in het museum van Byzantijnse Cultuur.
Op het schiereiland Athos wonen hoofdzakelijk geestelijken. Zelfs voor mannelijke buitenstaanders is de monnikenstaat moeilijk toegankelijk. Er moeten voor een bezoek door het sterke geslacht heel wat (administratieve) hindernissen worden genomen.
De monniken en kluizenaars op Athos hebben er eeuwen over gedaan om hun kostbaarheden te verzamelen. Het gaat hierbij om onder meer prachtige iconen, miniaturen, zeldzame manuscripten, houtsnijwerk, borduursels en andere religieuze voorwerpen. De tentoonstelling is geopend vanaf 21 juni.
Athos en Thessaloniki liggen in de provincie Macedonië. Laat haar naam Thessaloniki zijn, zei koning Filippos over zijn eerste dochter. De naam betekent overwinnares van de zee. Later zal Kassandros, generaal van Alexander de Grote en later opvolger op de troon, met de prinses trouwen.
Hij gaf ruim 300 jaar voor Christus haar naam aan de stad, zo luidt het verhaal over het ontstaan van de havenplaats. Zo'n 350 later bezocht de apostel Paulus de stad en weer 250 later maakte de Romeinse keizer Galerius er zijn residentie. De Romeinse officier Dimitrius werd beschermheilige van de stad en de plaats maakte een stormachtige groei door.
Thessaloniki had echter ook veel te lijden van binnenvallende vijanden, zoals Slaven, Avaren, Saracenen, Normandiërs,Catalanen en Turken. Het is niet voor niets dat er een grote toren bij de zee staat. Deze zogenaamde witte toren beheerst van de zee af het stadsbeeld en vormt deze zomer het middelpunt van tal van culturele manifestaties.
Het bezoeken van een klooster op de Griekse kluizenaarsberg Athos is verboden voor vrouwen. Zelfs voor mannen is het monnikenwerk hier een kijkje te nemen. (Foto: S. Papadopoulos).
Maar ook elders in de stad staat Thessaloniki als kruispunt tussen oost en west bol van de culturele activiteiten. Op de prachtige boulevard langs de Egeïsche Zee flaneren 's avonds en in de weekeinden tal van mensen om te zien en gezien te worden in het financiële centrum van Zuid-Oost Europa.
Om voor een groot publiek aantrekkelijk te zijn wordt tijdens de culturele manifestaties verder veel aandacht geschonken aan de geschiedenis van de stad. Tal van monumenten hebben een opknapbeurt gekregen. Ook is de bezem flink door straten en openbare gebouwen gehaald.
Niet alleen Griekse cultuur wordt belicht. Er is ook plaats ingeruimd voor Europese kunst, die is geïnspireerd door het leven van Alexander de Grote en Aristoteles is het onderwerp van lezingen en conferenties. De cultuur van de Balkan, Thessaloniki als havenstad en de joodse en Armeense gemeenschap daar krijgen eveneens aandacht.
En staat Thessaloniki normaal al tijdens feestdagen op z'n kop. Nu is het helemaal een compleet gekkenhuis, weet een woordvoerster van het verkeersbureau te melden. Zo zijn er op de pier bij de bekende toren van de stad exposities van kunstenaars en staan er kleurrijke parasols opgesteld. Ook worden er tal van concerten gegeven.
Het programma voor de festiviteiten rond de culturele hoofdstad omvatten meer dan veertig kantjes tekst, meldt het Grieks verkeersbureau. De tekst is in het Engels. Helaas is die niet in het Nederlands verkrijgbaar, zegt een woordvoerster van het verkeersbureau.
Maar ook zonder Nederlandse tekst is het duidelijk dat er dit jaar in de stad heel wat aan de hand is. Bijna de helft van het budget dat de stad in het afgelopen jaar had voor grote bouwprojecten is opgegaan aan projecten voor Thessaloniki Culturele hoofdstad.
De face-lift van de stad omvat vijf projecten: (openlucht) theaters, kunstgaleries, musea, conferentiehallen en nog een aantal niet met name genoemde zaken, zoals design en tijdelijke bouwwerken. Inlichtingen: Grieks Verkeersbureau Amsterdam, 020-
Publicatiedatum = 22 maart 1997
