Hasselt de jeneverstad van België
door Nenzo
HASSELT
De naam van het Belgische Hasselt is de afgelopen maanden in zeer ongunstige
zin over de wereld gegaan. Zo'n verschrikkelijke affaire zou toeristisch
gezien in staat zijn een dam of zelfs een doem op te werpen voor een ieder
die er ooit nog eens had willen ronddwalen en dat verdient Hasselt niet.
Mijn goede bedoelingen om het positieve van prachtige gebouwen en leuke
straatjes te laten zien lijken echter binnen een uur na mijn aankomst al
schipbreuk te leiden als ik op een braakliggend stukje land op de hoek van
de Maastrichterstraat en de Meldertstraat een tafereel ontwaar dat eigenlijk
niet anders dan een slavenmarkt kan voorstellen. In kleine groepjes worden
regelmatig wat knapen een schavotje op geholpen waarna de baas van het spul
hun kwaliteiten opsomt en steeds om de hoogste bieder vraagt.
Uit het publiek vraagt een kennelijke gegadigde of de kandidaten zich misschien
wat kunnen ontbloten zodat hij hun spierbundels kan beoordelen. Het is dat
er een wat lacherige sfeer is, al zegt dat bij nader inzien niet zo verschrikkelijk
veel, want toen het 'zwarte ivoor' destijds in Amerika van de hand ging
werd er ook menig glas geheven en een grapje niet gemeden. Kijk er de oude
prenten maar op na.
Gelukkig loopt de markt in Hasselt net af, zodat ik de veilingmeester even
aan zijn met veel wervende teksten versierde voormalige witte jas kan trekken.
Hij stelt me snel gerust. Allemaal studenten. De pot van de club is zo goed
als leeg en nu verhuren de leden zich voor allerlei karweitjes en dat gebeurt
op deze ludieke manier. Met een biertje erbij.
Of een borrel natuurlijk, want Hasselt is de jeneverstad van België en
er is dan ook een museum waarin het moeizame bestaan van de jonge en oude
klare in het land treffend wordt uitgebeeld. Moeizaam, omdat het drinken
van echte neuten nog niet zo erg lang geleden in een gewone kroeg verboden
was. Hotels en restaurants hadden het wel, al was het alleen maar omdat
er spijzen mee aangemaakt moesten worden. Nu het schavuitenwater inmiddels
wel gemeengoed is blijft België overigens nog steeds bij uitstek een bierland.
In een uiterste poging de bevolking toch wat meer aan het zogenaamde 'korte
voer' te krijgen zijn er in Hasselt jaarlijks jeneverfeesten waar overigens
ook nog voornamelijk pinten worden getapt. De kastelein van 'De Kleine Haven'
vertelt me dat zijn vader reeds met een soort feesttent op deze alcoholische
braderie stond, maar dat sterk oppassen de boodschap was, omdat men niet
aan het sterkere goedje gewend was en vooral de dames tegen een uur of zeven
in de avond het stuur enigszins bijster raakten. 'Tegen die tijd moet je
ook stoppen' zegt hij en omdat ik toch de enige klant ben spreken we een
beetje vertederd over het normale kleine bruine café dat overal bezig is
terrein te verliezen aan veel grotere uitspanningen met dorstruimtes als
balzalen en buitenlandse namen die iemand in een slecht boek heeft gelezen.
Gevangenis
Maar, komaan, ik ben in de eerste plaats naar Hasselt gekomen om er wat
in een rijk verleden te wandelen. Kan ik het helpen dat ik komende van de
slavenmarkten op weg naar het Begijnhof de gevangenis passeer. Dat staat
er ook nog gewoon boven de poort, 'gevangenis'. Bij ons heet dat anders
en in de Amerikaanse staat Utah reed ik eens langs zo'n berucht gebouw met
een bord dat meldde dat we hier te maken hadden met een soort 'correctionele
inrichting'. Er zaten geloof ik acht lieden op hun executie te wachten.
'Ja, we hebben vandaag nog wat kleine correcties uit te voeren'.
Op het Begijnhof is het gelukkig heel rustig. Begijntjes zijn er al lang
niet meer, al kun je je met gebruik van je geestesoog nog wel ongeveer voorstellen
hoe het eens was. Het gekwetter van de besjes is echter verstomd. Vier wandelaars
tel ik en twee oude mensen op aparte bankjes wier zorgen ik niet gaarne
over zou willen nemen.
Dan verzeil ik echter in wat meer hedendaagse omstandigheden. Of alledaags,
'Het Hemelrijk' mag je natuurlijk niet zo maar een straatje noemen. Iedereen
zou het graag willen betreden, maar ik zie niemand. Zelfs het café met die
aanlokkelijke naam telt geen gasten aan de tap. Je zou toch denken dat je
hier niets zou kunnen gebeuren. Het was ooit de bedoeling dat Het Hemelrijk
en de daarop haaks staande Persoonstraat een apart buurtje zouden gaan vormen
met boetiekjes en dat soort zaken met hemelse taferelen op de uithangborden.
Dat moet nog een beetje groeien denk ik. Het ziet er niet naar uit dat de
neringdoenden aan het dringen zijn voor een plaatsje. En met die borden
is het ook wat mondjesmaat. Dan zie je er in de Maastrichterstraat meer
en mooiere. Bij de prachtige kerk, die zoals gebruikelijk zou ik bijna willen
zeggen in de steigers staat, zijn wat antiekwinkeltjes. Een heeft er een
kleine kinderwagen in de aanbieding en levert er direct een wat fors uitgevallen
baby in gips bij.
'Jenevermenu'
Het is leuk kleinschalig allemaal in Hasselt. In een paar uurtjes kun je
een hoop bekijken. En wat eten en drinken natuurlijk. In de aanbieding zie
ik enkele malen het 'jenevermenu' dat blijkt te bestaan uit dagsoep, varkenshaasjes
op Hasseltse wijze, Hasseltse pannenkoeken en koffie. Waar die jenever nu
precies in zit staat er niet bij. Misschien is het varken wel met een hartig
slokje opgevoed. Ook met de koffie is het oppassen geblazen, want als de
Ieren er whisky bijschenken, waarom zouden ze er in Hasselt dan niet een
beetje van hun eigen product doorheen mengen.
Op de terrassen aan de Grote Markt wordt het in ieder geval in ruime mate
geprobeerd. Er zijn wat prima bankjes waarvan de middelste nooit onbezet
is omdat daar een heer en een dame in brons plaats hebben genomen. Ze wijken
in geen enkel seizoen. Op de markt is ook het mooiste gebouw van de stad,
het Sweert. Het stamt uit ongeveer 1500 en is volgens de folders 'een der
zeldzame resten van de Zuid-Nederlandse vakwerkbouw'.
Thans is er een apotheek in gevestigd. Daar kunnen ze je misschien wel
helpen als het zweert.
Al zal het mooie Hasselt nog veel pijn moeten doorstaan voor het allemaal
weer echt bij het oude is.
Publicatie datum = 30-11-1996
