3 januari 1997
"De tocht komt er niet!"
Van onze speciale verslaggevers
LEEUWARDEN, vrijdag - Elfstedentocht? "Welnee!" Klazien uit Zalk blijft bij haar voorspelling, hij komt er niet. Ondanks alle tegenberichten van de organisatie. "Redelijkerwijs kan het niet doorgaan. Het ijs is veel te zwak op een boel plaatsen en er zitten scheur'n en naden in." Stellig is ze. Maar hij gaat toch wel door!?! "Ja, maar de schaatsenrijders worden dan stukken vervoerd met bussen. En ze klunen. Zo is de Elfstedentocht niet bedoeld."
Ze is duidelijk zoals alleen Klazien kan zijn: komt de barre Tocht der Tochten er wel, dan is het heel beslist geen échte. De 77-jarige stapt niet op de schaats: "Niet om de leeftijd alleen, vroeger reed ik ook al niet graag. Ik vind de Elfstedentocht wel leuk om te zien, het is een zeldzaam evenement. Zaterdag zal ik met mijn man televisiekijken, maar ook weer niet heel de dag door." Onze nationale 'kruidenvrouw' is beducht voor de kou waaraan alle sportievelingen morgen zullen blootstaan. "Die gure wind, daar kan niemand tegenop. Goed de oren en de voeten insmeren en -wrijven. En als ze van het ijs komen, moeten ze zich voorzichtig met lauw water wassen. Voor de doorbloeding. Van een warme douche direct na al die koude vergaan ze van de pijn, dat voorspel ik." En haar gouden tip: "Niet zo'n nieuwerwets dun schaatspak, maar een dikke trui en daaronder De Telegraaf. Dit oude middeltje werkt het best." Met een welgemeend 'het beste hoor' neemt ze afscheid.
Tussen de toeschouwers, ook op televisie, zal kunstrijdster Sjoukje Dijkstra ontbreken. Niet dat deze voormalige en vermaarde schaatsster een hekel heeft aan de Elfstedentocht: "Integendeel. Ik neem mijn petje af voor die hardrijders. Hoewel de lange afstand mijzelf nooit heeft bekoord. Dat steeds rechttoe rechtaan-gedoe is niets voor mij. Geef mij maar mooie sprongen en pirouettes." Het ijs en het ijzer: voor de leek mag het dan hetzelfde zijn, het betekent voor de sporter een wereld van verschil. De olympisch kampioene 1964 zucht: "Normaal had ik uiteraard continu voor de televisie gezeten, maar het toeval wil dat morgen in Groningen de kampioenschappen kunstrijden worden gehouden. En daar kan, mag en wil ik natuurlijk niet ontbreken in levenden lijve."
Geen enkel lid van het Koninklijk Huis zal morgen bij de start en de finish van de Elfstedentocht aanwezig zijn. Ook kroonprins Willem-Alexander zal dus niet aan de start verschijnen. Staatssecretaris Erica Terpstra (Sport) neemt namens het kabinet de honneurs waar.
Vrijwel de complete koninklijke familie is dit weekeinde bijeen in Afrika om het 60-jarig huwelijksfeest van prinses Juliana en prins Bernhard te vieren. Premier Kok is niet van plan om zijn vakantie in Zwitserland voor de Elfstedentocht te onderbreken ivm het komende zware EU-voorzitterschap en omdat hij herstellende is van een zware griep.
"Ik vind het fantastisch dat het besluit om de tocht zaterdag te laten doorgaan nu genomen is", aldus Terpstra, die waarschijnlijk de hele dag in Friesland blijft. "Ik ben ervan overtuigd dat het een mooi sportfeest gaat worden, waar iedereen zich als supporters zal gedragen."
"De politiek heb ik helemaal uit mijn hoofd gezet, alles draait nu alleen nog maar om de Elfstedentocht,"zei gisteren de 51-jarige Jacob Reitsma, woordvoerder verkeerszaken in de Tweede Kamer voor het CDA. Hij schaatst morgen maar liefst voor de vijfde keer in zijn leven de Elfstedentocht.
"Ik schaats hem altijd samen met mijn twee broers, Siebren en Jelle. Twee keer officieel en twee keer illegaal. Tjonge, tjonge, wat is dit weer mooi. Muts op je kop en rijden, genieten, ontspannen. Het wordt een prachtige dag." Een andere echte Fries in het CDA, fractievoorzitter Enneus Heerma, zal de schaatstocht niet op de ijzers meemaken. "Enneus komt misschien net iets te kort voor deze tocht", aldus Reitsma.
Een ander Tweede-Kamerlid, Jan Rijpstra van de VVD, was dit jaar onfortuinlijk bij de loting. Rijpstra sipjes: "Vorig jaar was ik ingeloot, nu viste ik achter het net."
Bij de Friese minister Annemarie Jorritsma-Lebbink (Verkeer en Waterstaat) thuis staat al een grote pan zelfgemaakte erwtensoep op het vuur te pruttelen voor de vele familieleden en Haagse vrienden die morgen 'over' komen. "Ik noem het altijd het carnaval van Friesland," aldus Jorritsma.
Bart Veldkamp verschijnt morgenochtend bij de A-rijders aan de start evenals Fausto de Marreiros. Henk Gemser had weinig bedenktijd nodig voor de vraag of hij vandaag twee dagen het trainingskamp van de Nederlandse kernploeg in het Zuid-Duitse Inzell moest verlaten om morgen aan zijn derde (officiële) Elfstedentocht te beginnen. "Alleen de jongens moesten nog overtuigd worden. Ze gunnen het me echter graag".
De Noren Johan Olav Koss en Geir Karlstad nemen eveneens deel. Zij hebben ingeschreven voor de toertocht.
