7 januari 1997
Friesland bedankt!
Van onze speciale verslaggevers
LEEUWARDEN, maandag - Friesland intens bedankt! De vijftiende Elfstedentocht werd er één van ongekend enthousiasme, van organisatorische perfectie en hartverwarmende topsport, waar heel Nederland trots op mag zijn.
Met de majestueuze winnaar Henk Angenent in de hoofdrol en met al die vele duizenden toerrijders die de bittere koude de baas bleven, werd zaterdag 4 januari 1997 een dag om nooit meer te vergeten. Nederland was 24 uur lang Friesland.
De voorspelde poolkou weerhield onze schaatsprovincie er niet van om de Tocht der Tochten te voorzien van een feestdecor dat zijn weerga niet kende. Anderhalf miljoen toeschouwers zongen van 's ochtends vroeg tot middernacht het hart uit hun lijf bij het passeren van iedere rijder door één der elf fameuze steden. Friesland kreeg een half miljoen schaatsgekke 'Hollanders' op bezoek: er viel geen wanklank.
Hartstochtelijk
Het gaf de deelnemers vleugels. In groepjes of moederziel alleen werd iedereen
hartstochtelijk naar de volgende stempelpost geschreeuwd en gezongen. Johan
Olav Koss, deelnemer aan de toertocht, zei na afloop: "Bedankt Nederland,
dat ik dit mocht meemaken".
De toon werd gezet door talloze blaasorkesten, die waren ingehuurd door gemeenten, bedrijven en dorpen of spontaan hun bijdrage leverden. De hele zaterdag was Friesland één grote, swingende massa.
Het begon allemaal al in Sneek, waar de mensen zich niet lieten afschrikken door het vroege tijdstip (zes uur) voorop dat de wedstrijdrijders voorbij kwamen. In groten getale kwamen de mensen opdagen om het Elfstedenfestijn in te luiden. Vervolgens zwol het legioen aan. In het pittoreske Sloten stonden om half zeven al zeker tienduizend belangstellenden langs de gracht.
Instorting
De echte Elfsteden-gekte ontstond in Harlingen, waarna het feest tot een
hoogtepunt steeg in Franeker, Bartlehiem en Dokkum. In Franeker stonden
zoveel mensen op de bolwerken, dat de politie rond het middaguur niemand
meer toeliet in de stad. Voetgangersbruggen werden ontruimd omdat er gevaar
voor instorting dreigde.
Alle gemeentebesturen hadden hun uiterste best gedaan om hun stad zo goed mogelijk te presenteren. "Je wil laten zien dat je een plaats bent waar het plezierig toeven is. Waarom zou je geen reclame voor jezelf maken?", zei burgemeester Dinie Haveman van Franekeradeel.
Traditiegetrouw stond Bartlehiem, als kruispunt op de route, volop in de schijnwerpers. Het buurtschap was per auto onbereikbaar geworden omdat de politie de wegen had afgesloten. Er waren ruim tienduizend mensen door de landerijen getrokken om in het roemruchte Elfstedendorpje de sfeer te maken en te beleven.
Evert van Benthem
In Dokkum, het keerpunt op weg naar Leeuwarden, was de mensenmassa eveneens
enorm. Het grootste gejuich ging op toen tweevoudig Elfstedenwinnaar Evert
van Benthem, ditmaal deelnemer aan de toertocht, arriveerde. Hij werd groots
onthaald en Van Benthem waardeerde dat zozeer, dat hij twee ererondjes op
de Zijl maakte.
Op de Bonkevaart genoot Henk Kroes, de man om wie het sinds begin vorige week in Friesland allemaal draaide, met volle teugen. Staatssecretaris Terpstra kuste goedgemutst bijna iedereen die de eindstreep was gepasseerd ("Fantastisch gedaan, knul") en collega Annemarie Jorritsma bood spontaan gastvrijheid aan aan vele gasten die richting noorden waren vertrokken.
Voorzitter Kroes opperde gisteren om leden die niet aan de tocht hebben meegedaan, te schrappen uit het bestand. Uitzondering zou er moeten zijn voor schaatsers die om medische redenen niet konden schaatsen. "Van mensen die normaal en gezond zijn en die nu niet hebben gereden, zeg ik: gooi ze maar uit het bestand", aldus Kroes, die met iedereen op de route even stilstond bij het overlijden van een 57-jarige toertochtrijder.
Amper wanklank
De politie toonde zich laaiend enthousiast over het verloop van de Elfstedentocht
en de festiviteiten daaromheen. "De sfeer was geweldig. We hebben toch zo'n
500.000 schaatsgekke Nederlanders op ons dak gekregen, maar er is amper
een wanklank gevallen", aldus woordvoerder Harry Oenema. "Zoiets is toch
niet te geloven. Wat een feest! Dit is werkelijk uniek", aldus Oenema.
Zaterdagavond werden de uitbundige feestelijkheden van de avond daarvoor nog eens dunnetjes overgedaan. Omstreeks half twee ging het feest als een nachtkaars uit. Leeuwarden bood gisteren op de dag na de Elfstedentocht de aanblik van een uitgestorven stad. De rust was volledig weergekeerd.
De Nederlandse Spoorwegen, die tachtig extra treinen hadden ingezet, vervoerde dit weekeinde ruim 90.000 passagiers. De regionale vervoersmaatschappij VEONN met 95 extra bussen zo'n 120.000.
