door Pieter Klein-Beernink

In de vbo B-examens Engels en biologie van gisteren was duidelijk rekening gehouden met de meisjes in de klas. De Engelse tekst over een zieke vrouw was hen op het lijf geschreven, evenals de biologie-opdracht over het eigen geslachtsorgaan. De onderwerpen zullen ook de meeste jongens een voldoende hebben opgeleverd, verwachten hun docenten.

Het werd een gezellige ochtend op de Purmerendse Scholengemeenschap De Koogmolen. De aula stroomde gistermorgen tegen half negen stampvol met kandidaten voor het examen Engels. Een enkeling moest het tijdens het examen Engels met een noodtafeltje doen, waarover meteen werd geklaagd: "Zo'n kleine tafel gaat irriteren, je kunt je arm niet er goed op kwijt", moppert Danny Focke.

Voor de meesten begon de dag echter goed. Docent Engels J. van der Haar vond in de korte teksten aan het begin van het examen weinig leeswerk: "Iets dat leerlingen altijd bijzonder waarderen." Dennis Binnewijzend moet erkennen: "Het was niet echt moeilijk. Gewoon kijken en lezen." Korte advertentieteksten werden afgewisseld door een enkele cartoon, waarover de kandidaten vragen moesten beantwoorden.

Weinigen zullen dezelfde spanning gevoeld hebben als het echtpaar dat zit opgesloten in de atoomkelder uit een van de cartoons. Om hen heen staan stapels conservenblikken, om komende weken mee door te komen. Woedend kijkt de vrouw naar haar man: hij is de blikopener vergeten. De meerkeuzevraag luidde: 'Wat zegt de vrouw?'. Een verwijt over de opener is het juiste antwoord.

"In de langere teksten uit het tweede examendeel is meer dan vorig jaar aan de meisjes gedacht", stelt lerares J. van der Haar vast. "Een verhaal ging over een jonge vrouw met een spierziekte. Ze zou niet veel ouder worden dan 15, de leeftijd van veel kandidaten, had ze ooit te horen gekregen. Maar in het verhaal was ze toch al 29. Ziekte is echt een onderwerp voor meisjes."

De invuloefening, het derde onderdeel, kostte de deelnemers de meeste moeite. Wie de hele invultekst niet eerst in zijn geheel had gelezen, vulde woorden in die weliswaar correcte zinnen opleveren, maar geen logische tekst: "Bij opdracht 40, over autorijden, kon zowel 'dangerous' als 'fast' worden ingevuld. Maar 'fast' past niet in de rest van de tekst", zegt Van der Haar.

Het examen biologie was minder druk bezocht. Dit vak is alleen verplicht voor leerlingen die uiteindelijk een verzorgend beroep kiezen. Engels is ook nog verplicht voor leerlingen in de richtingen administratie en metaal.

Een van de biologie-opgaven betrof een afbeelding van het vrouwelijk geslachtsorgaan, waarvan de onderdelen benoemd moesten worden. Ook dit leek een bewuste zet in het voordeel van de meisjes. "De school heeft zelfs een functie in de seksuele beleving van de vrouw", lacht biologie-docent F. Verspuij. "Als de jongens er niets over horen op school komen ze er misschien nooit achter!"

Hij vindt de vragen niet moeilijk: "Als ik het examen naast de tussentoetsen leg, dan hebben wij het in de voorbereidende periode niet gemakkelijk gemaakt." Als voorbeeld noemt hij een vraag over roofmijten. Zij worden ingezet om spintmijten te verdelgen, omdat die de komkommeroogst aantasten. De vraag luidde: 'Schrijf de voedselketen op'. Het goede antwoord: 'Komkommer spintmijt roofmijt'.

Kim van der Vecht bevestigt de beschrijving van haar leraar volledig: "Het was niet moeilijk. Bovendien is de stof vaak besproken in de klas." Maar Annemieke Teub en Annemarie Veldmeijer weten het nog niet: "Te doen, maar moeilijk", zegt de een. "Onder meer vraag 41", vult de ander aan.

Juist bij die vraag hebben de examenmakers een steek laten vallen, ontdekte Verspuij. Als bijlage was een kopie uit een boek bijgeleverd, waarop ongelukkigerwijs een opdracht stond die niets met het examen te maken had. Tot overmaat van ramp verwees die opgave naar vraag 40 van het examen genoemd, in plaats van 41.

"Onze leerlingen zitten al zo in spanning voor het examen. Hier worden ze alleen maar nerveuzer van", zegt Verspuij. "Het was een gezellig examen, smeuïg geïllustreerd met heldere afbeeldingen. Maar dit was echt een grote blunder."