DEAUVILLE - "Je kunt wel naar huis", zei regisseur Andrew Niccol tegen Oscarwinnaar Al Pacino tijdens de opnames van 'Simone'. "Ik voeg je er later wel digitaal tussen." Een goedgemutst grapje, maar de werkelijkheid ligt inmiddels om de hoek. De grenzen tussen illusie en realiteit vervagen steeds meer. Dromen worden werkelijkheid met behulp van enen en nullen. De computer neemt 't ook in de bioscoop over. "Maar menselijke acteurs blijven nodig", stelt Niccol zijn hoofdrolspelers gerust. "Voorlopig althans..."

"Computers gaan steeds meer het beeld bepalen", zegt visionair Niccol, die eerder een kijkje nam in de toekomst in zijn regiedebuut 'Gattica' en als scenarioschrijver Jim Carrey schone schijn voortoverde in 'The Truman Show'. "Beeld voor beeld worden tegenwoordig in Hollywood opnames gemanipuleerd. Als een acteur een slechte dag heeft bij een belangrijke close-up wordt hij in de montagekamer digitaal opgepoetst. Een van mijn medewerkers bij 'Simone' vertelde hoe hij bij een muziekclip van een beroemde Amerikaanse zangeres onder haar hoede elk beeldje retoucheerde. Ze beeldhouwde zichzelf als het ware.

Bedrog? Zeker, maar doen we dat al niet sinds het begin van de cinema? Make-up gaat nu digitaal, zou je kunnen zeggen. Bij foto's in magazines werkt het precies eender. Hoofdrolspeler Rachel Roberts is niet de Simone uit de film. Als een moderne Frankenstein heb ik met haar lichaamsdelen gegoocheld. Waar nodig knipte ik haar ogen uit de ene opname en plakte ze in een andere. Het beeld van sterren is wat je voorgeschoteld krijgt. Ze zien er in werkelijkheid heel anders uit. Als je Julia Roberts in de wasserette zou tegenkomen, zou je haar niet eens herkennen.

Als publiek willen we bedrogen worden. We geloven wat we willen geloven. Daar gaat 'Simone' over. We zijn geobsedeerd door beroemdheden. De grap is hier dat we iemand aanbidden die niet eens bestaat. Onwaarschijnlijk? Zeker niet. Neem Simone's optreden als zangeres in een stadion. Ben je wel eens bij een popconcert geweest? Je ziet de ster niet of nauwelijks. Een hologram en een tv-scherm zijn genoeg om een illusie te scheppen. Het concert van Michael Jackson was ook grotendeels fake.

Met de hedendaagse techniek kunnen we doden uit het graf oproepen. Kijk maar naar Oliver Reed in 'Gladiator'. Ik vind het allemaal prima, zolang het moreel verantwoord blijft en de techniek op zich geen hoofddoel wordt. George Lucas is de verkeerde kant opgegaan. Hij creëert een woestijn thuis op zijn computer. Ik zou er liever heengaan. Omdat een acteur er een zandkorreltje in zijn ogen kan krijgen. Zulke momenten maken een film echter. Want spontaniteit is nu net datgene dat je niet kunt programmeren.

Om die reden zijn menselijke acteurs nog onmisbaar. Het licht in het menselijk oog is nauwelijks na te maken, net als de onverwachte bewegingen van gezichtsspieren die mensen karakteristiek maken. We kijken in de bioscoop al zo lang naar metershoge close-ups van gezichten dat we ons niet laten bedotten door namaak. Daarom heb ik geen virtuele vrouw voor Simone genomen, maar een echte. Om daarna samen met haar de illusie op te roepen van een computerschepsel."

Is Simone een gedroomde ideale actrice, Al Pacino geldt als een van de grootsten van de levende acteurs. "Hij is de man van de intense voorbereiding, van de Method. Juist daarom vonden we het allebei geestig om hem als de geplaagde regisseur in de film te laten uitroepen: 'Wie heeft er nu nog acteurs nodig?' Feit is dat sommige sterren inderdaad nachtmerries zijn voor hun regisseurs. Ik heb verhalen gehoord die mijn oren deden krullen. Voor de film heb ik sommige anekdotes niet eens durven gebruiken omdat je ze niet zou willen geloven. Het laten verwijderen van alle bruine M&M-snoepjes op de set of het nameten van haar trailer door de Ster in 'Simone' komt regelrecht uit de praktijk."

Niccol lacht. "Dergelijk Diva-gedrag heb ik gelukkig niet meegemaakt. Bij 'Simone' was het budget simpelweg te klein om kieskeurig te kunnen zijn. Niemand kon van zijn geld met pensioen. Ook Pacino niet. Daarom was ik vooraf al zeker van zijn loyaliteit. Hij vond het scenario belangrijker dan zijn salarisstrook."

zoek naar gerelateerde artikelen

do 17 oktober 2002