DEN HAAG - Met het als een zeepbel uit elkaar spatten van het kabinet-Balkenende kwam gisteren eigenlijk nog sneller dan iedereen verwachtte een einde aan de amper drie maanden oude coalitie. Niet eerder moest een minister-president reeds na 86 dagen terug naar de Koningin om zijn ontslag aan te bieden. CDA en VVD konden het geruzie binnen de LPF echter niet langer aanzien en trokken de stekker uit het kabinet.

. (Foto: ANP)

De drie partijen waren er na de dramatisch verlopen verkiezingen van 15 mei nog opvallend snel in geslaagd een stevig regeerakkoord in elkaar te draaien met afspraken om de wachtlijsten, files en het allochtonenvraagstuk aan te pakken.

Waar VVD en CDA ondanks de sterk verslechterde economie de mouwen wilden opstropen raakte de LPF echter in snel tempo verstrikt in intern geruzie dat uiteindelijk voor het ene na het andere dieptepunt zou zorgen. Het kabinet is daardoor nauwelijks aan regeren toegekomen en heeft hooguit een aantal zaken in de steigers kunnen zetten.

Al bij de afronding van de formatie kwam LPF-fractieleider Herben vast te zitten tussen twee kampen in zijn fractie die op hoge toon extra ministersposten eisten, terwijl de fractie op haar beurt rollebollend over straat ging met de LPF-bestuurders Dost en Langendam.

De LPF-fractie dreigde zich zelfs af te splitsen van de partij, maar na een nachtelijke vergadering in het Haagse hotel Des Indes werd het conflict voor even bijgelegd.

Het kabinet maakte, ook door toedoen van de LPF, op de dag van de beëdiging al een valse start toen Balkenende zich gedwongen zag LPF-staatssecretaris Bijlhout uit het kabinet te zetten. De bewindsvrouw bleek verkeerde informatie te hebben gegeven over haar rol in de volksmilitie van Bouterse en stapte op met twee jaar wachtgeld na acht uur in functie te zijn geweest tot grote ergernis van het publiek.

Het zoeken naar een nieuwe LPF-staatssecretaris verliep vervolgens dramatisch na het afzeggen van De Vilder, waarna pas dik een maand later de huidige bewindsman Phoa aan de slag ging. Bovendien zorgen de LPF-ministers Heinsbroek en Nawijn voor irritatie via onhandige opmerkingen over hardrijden en asielzoekers.

De conflicten met het bestuur bleven etteren via ruzies met interim-bestuurder Maas en de vrijwel dagelijkse kritiek van partijbaronnen. De vermoeide Herben werd door de LPF-regiobestuurders zonder pardon afgeslacht toen hij tijdens het debat over de regeringsverklaring totaal uit vorm een slecht verhaal hield.

Herben ging op vakantie, maar trok zich toch noodgedwongen terug om uiteindelijk te worden vervangen door zijn fractiegenoot Wijnschenk die, zo bleek gisteren, het record van kortst zittende fractieleider ruim heeft verbroken.

Na de aanstelling van Wijnschenk nog maar zo'n 40 dagen geleden, escaleerden de problemen binnen de LPF tot ongekende omvang.

De politiek onervaren fractieleider werd binnen eigen kring afgeserveerd nadat hij de dag na prinsjesdag tijdens zijn eerste grote debat in de Kamer door het ijs zakte.

Wijnschenk zocht en vond steun bij de in het land veruit populairste minister Heinsbroek, die daarmee recht tegenover zijn partijgenoot en vice-premier Bomhoff kwam te staan. Bomhoff op zijn beurt zocht steun bij Maas, waarmee de breuk binnen de fractie, de partij en ook tussen de LPF-bewindslieden compleet was.

Maas eiste het aftreden van Wijnschenk, die op zijn beurt opnieuw met een afsplitsing dreigde en er slechts voor even in slaagde aan te blijven. De zeer kritische De Jong en de eerder in opspraak geraakte Eberhard werden uit de fractie gezet. Door het geflirt van Heinsbroek met de uitgerangeerde Wijnschenk en zijn openlijke ambitie voor het partijleider- en vice-premierschap botsten de tegengestelde karakters van Heinsbroek en Bomhoff daarop zo hevig dat een oplossing van de impasse totaal onmogelijk werd.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 17 oktober 2002