AMSTERDAM - In heel Nederland luidden de kerkklokken tijdens de sobere uitvaartdienst van prins Claus in de Nieuwe Kerk in Delft. Ingetogen ook, zij het met een persoonlijke noot, van zowel de hervormde voorganger dominee Carel ter Linden als van vriend, dichter en voormalig rooms-katholiek priester Huub Oosterhuis. Een dienst, samengesteld door de Koningin en haar gezin, die in het teken stond van Het Woord en van Solidariteit.

Vooral dat laatste. Want, aldus gedacht dominee Ter Linden de prins: "Een mens met gevoel voor wat anderen bewoog, een mens die zijn ogen niet kon sluiten voor onrecht en leed, en voor wie geloof gelijkstond aan doen. Prins Claus, die aan zovelen liefde, moed en inspiratie gaf en die aan het einde van zijn leven door zoveel beproevingen moest heengaan."

Huub Oosterhuis, die de prins een "blanke, zwarte blanke" noemde en "een oudere broer van miljoenen", verwees ook naar die beproevingen tijdens de preek. "Zwart als git wordt het licht, loodzwaar hangen de wolken. Iedere helling te steil. Dat is hem overkomen. Hij heeft daar zelfs voor de televisiecamera's, waar hij niet zo van hield, iets over gezegd toen hij zestig werd, in 1986. Hij noemde depressiviteit het meest verschrikkelijke wat een mens kan overkomen. Hij kon het niet verbergen, zei hij, en hij wilde dat ook niet. 'Leugens hebben korte benen en je kunt beter de waarheid zeggen uit respect voor mensen die met je meeleven, uit solidariteit met mensen die dit overkomt'."

Claus was niet zo'n kerkganger, zo hield Oosterhuis de aanwezigen openhartig voor. "Het woord God kwam niet over zijn lippen. Hij had meer vragen dan antwoorden." Dat bleek terug te voeren naar zijn jeugd, want: "In het Duitse Derde Rijk van 1933 tot 1945 bestond het Oude Testament officieel niet, werd Jezus als jood door kerken verdonkeremaand. In latere levensjaren heeft hij contact gezocht met dat gemiste boek en gekregen, en hij herkende het grote bijbelse verhaal."

Stond de lezing uit Prediker bijna synoniem aan zijn ziekte, Genesis I en ook het begin van het Johannes-evangelie aan het geweten en inspirerende karakter van de prins. "'In den beginne was het Woord' is geen filosofische uitspraak maar een profetische stem, die zegt dat we elkaar zullen respecteren", sprak Oosterhuis. "Heb liefde voor de mens die naast je is. Dat je andere mensen niet laat stikken, barsten, verhongeren, martelen, verdwijnen. Heb lief de vreemdeling is de toespitsing van het woord over je naaste. Jaag hem niet op, jaag haar niet weg. Claus begreep heel goed waarom dit boek, deze stem niet gehoord mocht worden in zijn jeugd. Hij heeft zijn leven lang geprobeerd deze woorden inhoud te geven."

Op het moment dat, om de slotbede van dominee Ter Linden aan te halen, 'zijn lichaam geborgen werd in de schoot van deze kerk', verstomden de kerkklokken in het land.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 16 oktober 2002