door Jan-Kees Emmer DELFT - Diepbedroefd hebben koningin Beatrix en haar kinderen gistermiddag afscheid genomen van prins Claus. Geroerd door het besef dat het afscheid écht voor altijd was, lieten de Koningin en haar naasten hun tranen herhaaldelijk de vrije loop in de Nieuwe Kerk in Delft.

Bij de hele koninklijke familie staat het verdriet diep op de gezichten gegroefd. Diverse malen tijdens de dienst pakte Johan Friso troostend de hand zijn moeder. Als enige vrijgezel van de drie zoons reed hij met de Koningin mee in de koets naar de kerk en liep naast haar de grafkelder in. (Foto: EPA)

Onder regie van de Koningin en haar zonen slaagde men erin de staatsuitvaart van prins Claus een waardige en intieme uitstraling te geven. Een dienst in de geest van de overleden prins.

En dat was knap, want de Nieuwe Kerk in Delft was afgeladen met hoogwaardigheidsbekleders. Zo waren er vertegenwoordigers van veertien Europese vorstenhuizen, onder wie de koningen van Spanje en België. Maar ook zaten er in de kerk honderden Nederlandse hoogwaardigheidsbekleders, onder wie premier Balkenende en al zijn voorgangers die nog in leven zijn.

Desondanks besefte de koninklijke familie dat zij hun meest dierbare hadden verloren en dat het vooral hun moment van afscheid was. Nederland kreeg daarbij een unieke inkijk in de wijze waarop de familie het verdriet verwerkt.

Met een kalme, bijna serene blik in haar ogen onderging koningin Beatrix de rouwdienst ter ere van haar overleden man. Twee momenten werd het haar te veel.

Dat was toen de theoloog Huub Oosterhuis verhaalde over de laatste Koninginnedag. De prins lag toen in het AMC en keek samen met Oosterhuis naar de televisie. "Daar zijn ze, zei hij. Moet je zien. Ze doen het goed. En daar stond ik, wees hij. Dat was mijn plaats. Naast haar. Hij straalde! In mijn jonge jaren wist ik niet waar ik nu eigenlijk bij hoorde; bij Duitsland, bij Afrika, en toen kwam Nederland er ook nog bij. Maar nu hoor ik bij hen."

Ook door de kerk ging een rilling van herkenning. Het was de postume erkenning van een prins, door het Nederlandse volk bij zijn komst niet eens zo welkom geheten. En naar nu blijkt, voelde hij zich hier thuis.

Oosterhuis prees de prins voor zijn levenshouding en als man die nog wist wat het woord solidariteit inhoudt.

En toen kwam het zwaarste moment. De definitieve gang van het stoffelijk overschot van de prins naar de grafkelder. Ondersteund door haar tweede zoon Johan Friso, die haar stevig omarmde, volgde de Koningin de kist. En terwijl die langzaam in de kelder verdween en de klanken van het Lux Aeterna uit het requiem van Mozart klonken, liet de Koningin haar tranen opnieuw de vrije loop. Daarna verbleven het koninklijk gezin, de vijf zusters van prins Claus en de vriendin van prins Johan Friso, Mabel Wisse Smit, voor zeven minuten uit het zicht in het voorportaal van de grafkelder voor nog een laatste moment van meditatie.

Terug in de kerk kreeg de Koningin een bemoedigende zoen van haar vader prins Bernhard.

Predikant Carel ter Linden, die eerder had verwezen naar de niet aanwezige prinses Juliana, sloot de dienst af met de bede dat de Koningin voldoende kracht zal vinden om haar taak te blijven vervullen. Maar ook sprak hij bemoedigende woorden tot de prinsen én hun echtgenotes: "Máxima en Laurentien die zoveel vreugde met hem hebben beleefd en ook zoveel verdriet om hem hebben gehad."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 16 oktober 2002