door Arianne Mantel AMSTERDAM - Nederlandse ouderen zijn schrikachtiger, prikkelbaarder en slapelozer na een aanslag, ook als de aanval op grote afstand plaatsvindt. Vooral 11 september 2001 hakte erin: 60% van de Nederlandse 55-plussers is behoorlijk angstiger dan voor die datum.
Dat blijkt uit een gisteren gepubliceerd grootschalig onderzoek van de Vrije Universiteit onder ruim 3000 ouderen, onderdeel van LASA (Longitudinal Aging Study Amsterdam). De posttraumatische stressklachten namen aanzienlijk toe na 11 september, zowel in aantal als in ernst.
"Dat hadden we niet verwacht, dat meer dan de helft van de ondervraagden angstiger wordt door zo'n gebeurtenis die toch op grote afstand plaatsvindt. We hebben het dan over serieuze klachten zoals concentratieproblemen, schrikachtigheid, waakzaamheid. Je kunt immers niet zomaar praten over posttraumatische stress, overspannenheid. Vooral de eerste week na 11 september hadden de ouderen problemen, in januari was het effect weggeëbd tot het normale klachtenniveau", aldus onderzoekster Willeke van Zelst.
Ook de aanslagen op Pim Fortuyn in mei en eerder deze week op Bali zullen een flinke impact hebben op de Nederlandse ouderen, zo verwacht Van Zelst: "Uit de klachten die je ziet voortkomen na 11 september, kun je concluderen dat ondanks een grote afstand er toch behoorlijke stressklachten kunnen optreden. Oudere Nederlanders hebben kennelijk een groot inlevingsvermogen en empathie voor de rest van de wereld."
LASA doet sinds 1992 onderzoek naar het lichamelijk, sociaal, emotioneel en cognitief functioneren van - telkens dezelfde - Nederlandse ouderen. Daardoor is het mogelijk directe vergelijkingen te maken met uitkomsten van eerdere metingen. Zelst: "Vlak na de aanslag van 11 september startte juist een vierde cyclus van metingen. Dat was toeval, maar kwam wel goed uit, want dat brengt goed de eerst flink verhoogde en later afnemende stressreacties aan het licht."
Ten tijde van de moord op Pim Fortuyn was de stressmeting nog niet afgelopen. De onderzoekers zullen deze gegevens, die nog niet zijn verwerkt, mogelijk later publiceren.