door Marjolein van der Gaag en Fred Pruim DEN HAAG - Indrukwekkend en ingetogen. Zo valt de eerste 'Dag van het volk' op paleis Noordeinde, waar burgers gisteren afscheid mochten komen nemen van prins Claus, het best te omschrijven.

Samen met honderden andere belangstellenden staan drie jongedames met een bos bloemen in de lange rij voor paleis Noordeinde om langs de baar te kunnen lopen.

Vele duizenden mensen, afkomstig uit alle windstreken, schuifelen stilzwijgend langs de baar, nadat ze het condoleanceregister hebben getekend. Voordat de belangstellenden in kleine groepjes door de paleiswachters zijn doorgelaten, hebben zij op de Prinsessewal al minimaal anderhalf tot twee uur de straffe oostenwind getrotseerd.

Alsof het om kaartjes voor een belangrijk popconcert gaat, nestelen de eersten zich al rond twee uur 's nachts tussen de kille dranghekken, die het publiek automatisch leiden naar de achteringang van het paleis. Om even over negenen, wanneer de vroegste vogels naar binnen mogen, heeft zich inmiddels een rij van enkele honderden rouwenden verzameld.

In de loop van de dag zwelt de rij mensen aan en beloopt de stoet al snel een paar honderd meter. Ook de wachttijd loopt langzaam op. De dranghekken in het midden van de weg zijn aan de kant geschoven, waardoor de massa breed uitwaaiert. "Is het al dringen daar?" vraagt een marechaussee bezorgd door de portofoon aan zijn collega die de wacht houdt bij de paleispoort. Dat is niet het geval; iedereen behoudt zijn waardigheid en wacht op zijn beurt, ook al is het waterkoud.

In de rij staat ook de 59-jarige Rita van Essenveldt uit het Brabantse Sprang-Capelle. Zij heeft haar auto geparkeerd op het Malieveld, waar vandaag een gratis parkeerplaats is ingericht en heeft een van de pendelbussen genomen, die de Haagse openbaar-vervoersmaatschappij HTM om de vijf minuten laat rijden.

"Ik wilde deze geweldige man nog even gedag zeggen. Hij, die zijn leven voor ons heeft opgeofferd. Ik wilde hem daarvoor bedanken en daarom sta ik hier", aldus Rita, die de dood van Claus vooral ook erg vindt voor koningin Beatrix. "Zo jong en dan al de man verliezen van wie je zielsveel houdt..."

Af en toe glipt iemand uit de wachtrij voor een sanitaire stop bij een van de verplaatsbare toilethokjes, die om de paar meter staan opgesteld. Vrijwilligers van het Rode Kruis lopen wat heen en weer; ze hebben nog niet veel te doen. Helemaal aan het begin van de mensenmassa heeft de gemeente Den Haag een 'koek-en-zopie' tentje neergezet. Leerlingen van de hotelopleiding van het Mondriaancollege voorzien het publiek van een gratis beker warme chocolademelk en een koekje.

Enkele meters eerder kunnen de met Claus begane burgers hun persoonlijke brieven en bloemen kwijt aan een groepje reservisten van de landmacht. Iedere blijk van waardering wordt keurig netjes gearchiveerd, zodat de gulle gevers later een bedankbriefje van de koninklijke familie kunnen krijgen.

Corrie en Jan van Raalten zijn deze dag helemaal uit Doesburg naar Den Haag gekomen om afscheid te nemen van prins Claus. Rond het middaguur staat het echtpaar halverwege de lange rij. "Het duurt misschien nog wel een uur voordat we aan de beurt zijn, maar dat geeft niet", vindt Corrie.

Haar man Jan is het volledig met haar eens. "Claus was een hele sympathieke man met veel humor. Dat merkten we ook toen ze met Koninginnedag Doesburg aandeden. Een stel schilders bood hem toen een oranjebittertje aan. Claus bedankte, hij zei dat-ie nog moest rijden", lacht Jan van Raalten, die de dood van de prins-gemaal een groot verlies voor Nederland noemt.

Dat vindt ook Adriaan Suylen. De 68-jarige Hagenaar, bestuurder van de Koninklijke Haagse Golfclub, kende de prins persoonlijk. "Claus heeft geprobeerd het golfen zo lang mogelijk vol te houden. Dat ging tot zo'n drie of vier jaar geleden. Koningin Beatrix kwam dan mee met haar twee hondjes. Dat waren de enige hondjes die op het terrein werden toegelaten", memoreert Suylen.

De gezichten van veel Noordeinde-gangers staan strak als ze afscheid hebben genomen van prins Claus. In de ogen van een enkeling welt een traan, die omzichtig wordt weggewreven.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 11 oktober 2002