AMSTERDAM - Heel de wereld denkt dat de Britse premier Tony Blair alleen maar bezig is als bruggenbouwer in de Irak-affaire tussen de VS, Europa en de rest van de wereld. Maar op het thuisfront gebeuren in de sociale infrastructuur radicale ingrepen, die voor een andere Britse samenleving zullen zorgen.
Margaret Thatcher droomde er jaren van. Zij zou het Britse sociale systeem drastisch op haar kop zetten en meer marktgericht maken. Zij perkte weliswaar de macht van de vakbonden in, maar van haar plannen tot sociale hervorming van scholen en ziekenhuizen is niets terecht gekomen. Uitgerekend Labour-premier Blair gaat nu uitvoeren wat de Conservatieven nooit hebben aangedurfd.
Blair maakte op het jaarlijkse congres van zijn partij in de slonzige badplaats Blackpool duidelijk dat Vadertje Staat het niet langer meer alleen voor het zeggen heeft.
Scholen en ziekenhuizen mogen vanaf nu met privé-geld van investeerders worden gefinancierd. Het is voor de meeste Labour-kiezers vloeken in de kerk. Blair is voorstander van wat hij de Keuze Staat noemt.
Ondanks fel verzet van de vakbonden en de Labour-aanhang - 68 procent is tegen privé-financiering - zegt Blair zijn hervormingen gewoon door te zetten. "Een leider moet soms stoutmoedig zijn en plannen waarin hij gelooft door durven drukken. Ook al is er groot verzet", zei hij in zijn congresrede. Hij heeft het geld van investeerders nodig om zijn belofte aan de kiezers uit 2001 waar te maken voor de volgende verkiezingen. Alleen met gemeenschapsgeld komt Blair er niet. En dat is een enorme trendbreuk.
"Het kan de ouders niet schelen wie scholen betaalt, als er maar onderwijs kan worden gegeven.
Het zal patiënten een zorg zijn wie het ziekenhuis bouwt, zolang het maar binnen de kosten van het budget blijft. En mij zal het eveneens een zorg zijn." Blair rekende hiermee af met het idee dat de staat alles regelt.
Een ander heet binnenlands thema is de aanpak van de criminaliteit. Waar sociaal-democraten elders dit onderwerp met een zijden handschoen benaderen, raast Blair als een olifant door de porseleinkast. Hij wil geen zachte heelmeester zijn. Hij pakt de criminaliteit fors aan door slachtoffers centraal te stellen en de bureaucratie te lijf te gaan door eenvoudiger procedures. Het is duidelijk dat Blair met de bouw van scholen en ziekenhuizen en de aanpak van de criminaliteit zijn politieke agenda voor de komende jaren heeft ingevuld. Hij is hiermee de Conservatieven een stap voor. Maar er zijn ook nadelen. Gezien de weerstand en problemen waarmee hij wordt geconfronteerd, zullen andere zaken blijven liggen. Zoals bijvoorbeeld het referendum over de euro. Dat zal er voorlopig niet komen. Blair heeft zijn handen al meer dan vol.