Een beeld uit vervolgen tijden: de cokesfabriek van de staatsmijn Maurits. (Foto: ANP)

AMSTERDAM - Vervuild water toch kunnen drinken dankzij een rietje met een ingebouwde zuiveringsinstallatie, een soort oven die werkt op zonne-energie, of een scheikundedoos voor kinderen. Het is slechts een greep uit de meer dan 700 inzendingen die het honderd jaar oude chemieconcern DSM de afgelopen weken van haar werknemers ontving. En typerend voor het profiel van het moderne DSM: een internationaal chemieconcern met een hoog 'Willie Wortel' gehalte, waar in laboratoria druk wordt gegoocheld met moleculen.

DSM viert dit jaar haar honderdjarig bestaan en bij een verjaardag hoort een cadeautje. "In plaats van een eenvoudig presentje aan de werknemers te geven, hebben we besloten iemands droom te realiseren", stelt organisator Maarten van Nieuwenhuyzen.

Alle 20.000 werknemers werden uitgenodigd hun dromen in te sturen en de response was overweldigend: ruim 1100 deelnemers uit 30 verschillende landen werkten hun dromen uit. Inmiddels is er een shortlist van 14 genomineerden. Aanstaande woensdag worden drie winnaars bekendgemaakt. Belangrijkste criteria: de inzet van de kennis van DSM en maatschappelijke relevatie. "Dus geen cruise voor de hele familie", zegt Van Nieuwenhuyzen lachend. "Ja, die droom is ook ingezonden."

DSM heeft €5 miljoen uitgetrokken om de drie winnende dromen waar te maken.

Unlimited DSM, de mogelijkheden zijn onbegrensd, zo luidt de hedendaagse slogan.

DSM is in de afgelopen eeuw onherkenbaar veranderd. Tegenwoordig herinnert alleen de naam DSM (De Staats Mijnen) nog aan de tijd dat de steenkolenwinning het Zuid-Limburgse landschap domineerde. Op het hoogtepunt van het in 1902 opgerichte bedrijf was 70% van de Zuid-Limburgse bevolking afhankelijk van een inkomen van De Staatsmijnen.

De eerste ingrijpende verandering dateert van ongeveer dertig jaar geleden. De laatste mijn werd gesloten, het steenkolengruis van de handen gewassen en een nieuwe koers uitgestippeld. Het staatsbedrijf moest een zelfstandig chemiebedrijf worden. Op dat moment bepaalde chemie al tweederde van de omzet van DSM. Vroeg in de 20e eeuw zette het bedrijf haar eerste stappen op de markt voor chemische producten. Bij de verwerking van vetkool (cokes) kwam namelijk cokesovengas vrij en DSM verwerkte dit bijproduct tot ammoniak, een basisgrondstof voor de productie van kunstmest.

De petrochemie groeide uit tot de belangrijkste activiteit. Als DSM in 1989 een beursnotering krijgt, produceert het onder meer polymeren, synthetische rubbers en harshoudende producten.

Al sinds het begin van de jaren tachtig kwam in de schaduw van de petrochemie een nieuwe activiteit tot wasdom: het produceren van innovatieve, hoogwaardige producten zoals het supersterke vezel Dyneema, de zoetstof Aspertaam en het kunststof Melamine.

Deze zogeheten life-scienceproducten en hoogwaardige kunststofmaterialen zorgden voor een meer stabiele inkomstenstroom dan de cyclische petrochemie. En zo besloot DSM opnieuw een ingrijpende verandering door te voeren. Met de overname van Gist Brocades en Amerikaanse Catalytica Pharmaceuticals koos DSM er definitief voor verder te gaan in de fijnchemie. In het jaar 2000 werd de petrochemische divisie te koop gezet.

Inmiddels is DSM hard op weg de nieuwe strategie Vision 2005: focus and value uit te werken. De petrochemie is verkocht aan het Arabische Sabic en vorige maand werd de vitaminen- en fijnchemiedivisie van het Zwitserse Roche gekocht. In 2005 moeten hoogwaardige chemische en biotechnologische producten en hoogwaardige materialen zorgen voor 80% van een totale omzet van €10 miljard. Het kolenbedrijf van begin vorige eeuw had van zo'n toekomst toch niet durven dromen.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 28 september 2002