door Guido van de Kreeke WARSCHAU - De Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld heeft een verrassend plan tot vorming van een nieuwe, razendsnelle reactiestrijdmacht voor de NAVO geïntroduceerd. In de strijd tegen terroristen die massavernietigingswapens in handen krijgen, moet deze keiharde formatie, zo zei hij, "liever in uren of dagen dan in weken of maanden, waar ook ter wereld in volle actie kunnen komen".
De VS namen met dit voorstel op een NAVO-beraad van ministers van Defensie in Warschau weer eens ouderwets de leiding. Rumsfelds voorgestelde basisgroep van 5000 elitesoldaten moet binnen dertig dagen kunnen uitgroeien naar een groep van 20.000 zwaarbewapende manschappen. Zij moeten zich met de modernste uitrusting in een vijandige omgeving een maand lang staande kunnen houden.
Het leek even om 'snel, sneller, snelst' te gaan. Deze nieuwste snelle reactie NAVO-macht doet in ieder geval de in 1999 in de steigers gezette 'EU-snelle reactiemacht' tot een bijna brave eenheid verbleken. Volgend jaar mei moet die snelle EU-troepenmacht met 60.000 man klaar staan om binnen 60 dagen in actie te komen. Gedurende een jaar moet dan een vredesbewarende of een crisis voorkomende taak, in het zogenoemde lagere geweldspectrum, uitgevoerd kunnen worden.
Vooral voor de Fransen was het Amerikaanse optreden in Warschau overrompelend. De Franse minister van Defensie Alliot-Marie noemde de snelle NAVO-eenheid dan wel 'een interessant idee', maar liet er direct op volgen dat de actieradius ervan "tot de onmiddellijke omgeving van Europa beperkt zou moeten blijven". Haar Duitse collega Struck noemde diepgaande bestudering van het plan bij herhaling een eerste noodzaak.
Parijs is sinds jaar en dag de grote motor achter een eigen Europese snelle reactie strijdmacht, waarvoor inmiddels sinds anderhalf jaar in Brussel al een eigen planningseenheid is opgericht. Met de snelle EU-strijdmacht krijgt Javier Solana, als Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor het buitenlands en defensiebeleid, eindelijk een instrument om aan zijn woorden daden toe te voegen.
Maar de Amerikanen zijn inmiddels al meer dan een slag verder en zijn na 11 september in een heel andere denkwereld beland.
Washington heeft zojuist zelfs zijn veiligheidsstrategie geherdefinieerd. De vijand wordt niet langer, zoals tijdens de Koude Oorlog, primair op een afwachtende manier in de tang gehouden, nee, een bedreigende partij zal nu zonodig met een preventieve klap boven op z'n huid worden gezeten. Terroristen of terroristische staten zijn gewaarschuwd.
En die aanpak werd in Warschau door NAVO-secretaris-generaal Lord Robertson vrijwel volledig overgenomen en verwoord. Hij hield de NAVO-ministers van Defensie doodeenvoudig voor dat het er in toekomst vooral ook om zal gaan "onze burgers te beschermen tegen criminele terroristen en criminele staten, vooral wanneer die van wapens voor massavernietiging zijn voorzien. Als onze afschrikking niet meer afdoende is, moeten deze bedreigingen uitgeroeid en vernietigd worden."
EU-buitenlandchef Solana zat er op deze NAVO-bijeenkomst gewoon aan tafel bij. Zelfs bij het nemen van de gebruikelijke groepsfoto van de NAVO-ministers van Defensie liet hij zich links en rechts handenschuddend breeduit mee op de foto nemen. De hete soep zal dus waarschijnlijk niet zo heet en in harmonie geconsumeerd worden.
Rumsfeld zei al bij zijn aankomst dat "in deze wereld van vandaag" een voor de NAVO-besluitvorming noodzakelijke unanimiteit niet haalbaar is. Zeker als het bondgenootschap dit jaar nog met mogelijk zeven nieuwe leden naar meer dan 25 lidstaten, dus een kruiwagen vol kikkers, uitgroeit. Maar met een supersnelle reactiemacht in de NAVO-gereedschapskist is dan, in het Amerikaanse denken, in ieder geval de capaciteit aanwezig om als de nood aan de man komt, onder Amerikaanse leiding met een coalitie van welwillende leden daarmee actie te ondernemen. Een rechterhand van Solana stelt rustig vast: "Elementen van de snelle-reactiemachten die de diverse Europese lidstaten voor de NAVO en voor de EU beschikbaar hebben, zijn dezelfde. Ik ga van nauwe samenwerking uit, waarbij de nieuwe eenheid van Rumsfeld aanvullend kan zijn."
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}