MEXICO STAD/ OAXACA - Op dit moment is er geen droog brood te verdienen met het verbouwen van koffie. Kleine en grote koffieproducenten bijten op een houtje en hopen op betere tijden. En bidden stiekem voor nachtvorst in Brazilië om de overproductie ten minste een beetje af te remmen en de prijs op te drijven.

Koffieboeren ontvangen €0,40 voor een kilo bonen waar ze zelf het vijfvoudige voor moeten investeren. (Foto: AP)

Volgens ontwikkelingsorganisatie Novib is de situatie op de koffiemarkt zelfs zo schrijnend dat het waarschuwt voor een omvangrijke humanitaire ramp. Uit een onlangs gepubliceerd rapport van de internationale organisatie Oxfam, waar Novib een onderdeel van is, blijkt dat miljoenen kleine koffieboeren in Afrika, Latijns Amerika en Azië zich op de rand van de economische afgrond bevinden.

Mexico is het vijfde koffieproducerende land ter wereld na Brazilië, Colombia, Indonesië en Vietnam. Chiapas is de Mexicaanse staat waar de meeste koffie geproduceerd wordt; Oaxaca is tweede wat productie betreft en was in 1999/2000 goed voor 810.000 zakken van 60 kilo. In de moeilijk begaanbare bergen in het noorden van Oaxaca, een van de armste deelstaten van Mexico, wonen de Mixe-indianen. De meeste Mixes zijn landbouwers, en bijna allemaal verbouwen ze koffie. Jarenlang was dat winstgevend, maar sinds de cyclus 1996/'97 is de koffieprijs alleen maar gedaald. Debet daaraan zijn de wereldwijde overproductie en een afnemende vraag.

Uit het Oxfam-onderzoek blijkt dat er jaarlijks 8% meer koffie wordt geproduceerd dan wordt geconsumeerd en dat inkomsten uit de koffiehandel dit jaar wereldwijd met $4 miljard is afgenomen. Kleine boerenfamilies zijn verantwoordelijk voor liefst 70% van het totale koffieaanbod.

Voor een kilo onbewerkte, groene koffie krijgen de Mexicaanse Mixes tegenwoordig zo'n 4 peso, ongeveer €0,40, terwijl de investering per kilo ruim 20 peso bedraagt.

Don Amando, inmiddels een jaar of 70, loopt nog bijna ieder dag een uur tot twee uur naar zijn diverse koffievelden om ze te bewerken. "Je mag mee, maar ik heb liever dat je komt helpen in december, om te oogsten", lacht hij schalks. Pensioenvoorzieningen bestaan niet in de bergen van Oaxaca en Don Amando moet dan ook blijven werken. Klagen doet hij niet, maar een vetpot zijn de koffievelden zeker niet. Veel Mixes gaan dan ook over op de productie van andere landbouwproducten zoals bonen en maïs.

Nu er met gewone koffie weinig te verdienen is, nemen veel producenten hun toevlucht tot organische koffie. Dit jaar zal de eerste oogst organische koffie binnengehaald worden, vertelt Hildeberto Díaz Guttiérez, economisch coördinator van de organisatie Servicios del Pueblo Mixe (SER). Waar een kilo 'gewone' koffie 3 tot 4 peso oplevert, doet een kilo organische 11,50 peso. Maar de organische koffie vraagt weer extra investeringen zoals het maken van compost om een certificaat te verkrijgen. "Terwijl het gewoon hetzelfde product is", schampert Díaz. "Maar het vergt veel meer werk en de inspecties zijn buitengewoon wreed. Als één van de producenten niet aan de eisen voldoet, wordt de totale oogst niet gecertificeerd." De nieuwe organische Mixe-koffie is voorlopig alleen in de VS en Canada te koop; een certificaat voor Europa kost weer extra geld. Een deel van de Mixe-koffie werd al verkocht met het Max Havelaar keurmerk.

Oxfam werkt intussen hard aan een reddingsplan. De organisatie wil met het internationaal overlegorgaan voor de koffieindustrie ICO, overheden en koffiebranders afspraken maken over een redelijke koffieprijs en sanering van de koffiemarkt.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 23 september 2002