AMSTERDAM - Een eventuele invasie van Irak zou niet alleen een einde maken aan het regime van Saddam Hoessein, maar ook de machtsverhoudingen binnen de oliewereld grondig kunnen wijzigen. Saoedi-Arabië zou als dominante olie-exporteur aan invloed inboeten, terwijl Iran juist versterkt uit de strijd te voorschijn zou kunnen komen. De vrede binnen de OPEC zou zwaar op de proef gesteld worden zodra de lidstaten worden geconfronteerd met een sterk opgevoerde export uit Irak.

Op de korte termijn zou een invasie vrijwel zeker de olieprijs opdrijven. Maar als de oorlog uiteindelijk uitmondt in het vertrek van Hoessein dan kan dat ervoor zorgen dat olie goedkoper wordt en op grotere schaal beschikbaar komt dan in jaren het geval is geweest.

"De val van het regime van Saddam Hoessein zou bijzonder goed zijn voor consumenten en voor een aantal oliemaatschappijen, met name de Russische", verwacht John Kingston van Platt's Global Energy.

Na een wisseling van de wacht in Bagdad kunnen de investeringen in productie en exploratie in rap tempo aantrekken. Het land heeft enorme oliereserves waarvan slechts een gering deel wordt benut. De huidige productiecapaciteit staat op 2,8 miljoen vaten per dag, maar dat volume wordt al lang niet meer gehaald wegens het achterstallige onderhoud. Irak exporteert per saldo minder dan 1 miljoen vaten per dag.

Grotere investeringen in Irak kunnen de druk op Saoedi-Arabië vergroten om zijn gigantische reserves open te stellen voor ontwikkeling door buitenlandse maatschappijen. Als het land vasthoudt aan zijn weigering dat te doen, zoals de afgelopen tientallen jaren het geval was, dan zal de invloed van Saoedi-Arabië binnen de oliewereld verminderen.

De terugkeer van Irak als grote oliemacht kan een einde maken aan de vertrouwde machtsverhoudingen binnen de OPEC, die al jaren naar de pijpen van de Saoedi's danst. Lidstaten als Nigeria en Algerije hebben al formeel gevraagd om een verhoging van hun productiequota's. Dat kan worden gezien als een voorbode op de strijd die zal losbranden in de OPEC-gelederen als Irak zijn export drastisch opvoert.

Olie-experts zeggen dat een stabiel Irak, bevrijd van de sancties, binnen een jaar of vijf zo'n zes miljoen vaten per dag zou kunnen produceren.

Terwijl de Saoedi's aan invloed zouden inboeten, kan Iran juist profiteren van een vertrek van Saddam Hoessein. "De positie van Iran is benijdenswaardig", zegt Hoessein Ebneyousef van consultant International Petroleum Enterprises. "Zij kunnen meer dan enig ander buurland van Irak profiteren."

De enorme bewezen reserves van 112 miljard vaten, plus mogelijk nog eens 220 miljard vaten die nog niet zijn ontdekt, maakt Irak zeer aantrekkelijk voor de grote oliemaatschappijen. Een aantal van hen, onder meer TotalFinaElf, Eni en OAO Lukoil, heeft al overeenkomsten gesloten met Bagdad voor de exploratie van nieuwe bronnen zodra de sancties van de VN zijn opgeheven. Shell heeft geen akkoord, maar heeft naar eigen zeggen wel gesprekken gevoerd met Irak.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 20 september 2002