door Theo Jongedijk en Jolande Westdorp BERLIJN/ROTTERDAM - Oorlogsmisdadiger Jacob-Willem Munnikhuizen uit Velsen blijkt vijf jaar geleden op 79-jarige leeftijd in zijn Duitse toevluchtsoord Gilching te zijn overleden.

De op 20 maart 1950 door de Groninger rechtbank tot levenslang veroordeelde Munnikhuizen stond bij het openbaar ministerie in Arnhem, dat is belast met de opsporing en vervolging van oorlogsmisdadigers, nog altijd geregistreerd als 'gezocht'. Het was bekend dat Munnikhuizen kort na de oorlog naar Duitsland was gevlucht en zich in de buurt van München ophield.

Op initiatief van Simon Wiesenthal, vermaard jager op oorlogsmisdadigers, werd eind jaren zeventig door justitie in Duitsland een onderzoek naar de man op gang gebracht, maar dat leidde tot niets.

Munnikhuizen was van november 1944 tot eind februari 1945 lid van de gevreesde Ordnungspolizei in Groningen. Volgens het Rijks Instituut voor Oorlogsdocumentatie in Amsterdam (RIOD) nam Munnikhuizen op 29 december 1944 deel aan een overval in Tijne, waarbij twee onschuldige burgers werden doodgeschoten.

Ook bij het RIOD was het overlijden van de man niet bekend. Uit de Sterbeurkunde, de overlijdensakte die in het bezit is van De Telegraaf, blijkt dat Munnikhuizen op 15 september 1997 is overleden. Zijn weduwe Rosina Munnikhuizen-Pentenrieder is in Gilching blijven wonen.

De 82-jarige oud-SS'er Toon Soetebier uit Coevorden, die zich sinds zijn ontsnapping schuilhoudt in het Duitse Tübingen, is nog wel in leven. 'Kleine Toon', verantwoordelijk voor vele razzia's en beestachtige folteringen van onderduikers en joden in het kamp Erica bij Ommen, werd in 1949 bij verstek tot levenslang veroordeeld. Hoewel zijn adres al jaren bij de Nederlandse autoriteiten bekend is, is justitie er nooit in geslaagd hem te pakken te krijgen.

Soetebier reageerde gisteren als door een adder gebeten, toen hij werd geconfronteerd met zijn verleden. "Wil men mij alsnog in de gevangenis zetten? Ik heb in Duitse krijgsdienst gezeten. Dat is alles wat ik over die tijd kwijt wil."

Oud-SS'er Dirk Hoogendam (80) uit Oostvoorne - bij verstek ter dood veroordeeld wegens martelingen, mishandelingen en deportaties van joodse gezinnen - leefde sinds zijn vlucht uit ons land ruim een halve eeuw ongestoord in Duitsland onder de naam Dieter Hohendamm. Sinds De Telegraaf hem een jaar geleden in het plaatsje Datterode op het spoor kwam, onderneemt justitie alsnog pogingen hem achter de tralies te krijgen.

De rechtbank in Assen besliste begin dit jaar dat justitie niet ontvankelijk is omdat de feiten tegen Hoogendam zouden zijn verjaard. Het OM ging daarop in cassatie en heeft de aanklacht tegen de ex-SS'er verzwaard met de moord op zeker vier verzetsstrijders, onder wie baron Samuel van Voerst van Lynden. De Hoge Raad buigt zich over twee weken over het cassatieberoep.

Eveneens ter dood veroordeeld is de net over de Duitse grens wonende oud-SS'er Heinrich Boere (80), een gevreesd lid van het SS-moordcommando Feldmeyer. Ook de verblijfplaats van Boere is al 20 jaar bij justitie bekend.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 17 september 2002