door René Steenhorst HOUTEN - Mensen bij wie zich een ernstige bloedvergiftiging (sepsis) ontwikkelt, hebben voortaan een beduidend beter perspectief op overleven. Twintig jaar internationaal biotechnologisch en patiëntenonderzoek heeft geleid tot de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel dat de sterftekans met bijna 20 procent terugdringt.

Aan het middel, genaamd Xigris (scheikundige naam: drotrecogin alfa), is grote behoefte, gezien alleen al het aantal van jaarlijks ruim 9000 sepsispatiënten in Nederland.

Een aanzienlijk percentage van de slachtoffers, waaronder ook door nekkramp getroffenen, komt te overlijden. Dagelijks gaat het om ongeveer tien doden. Ook kunnen mensen blijvend invalide raken, door de uitval van organen, huid en/of ledematen.

Het preparaat, van de Amerikaanse geneesmiddelenproducent Eli Lilly & Compagny, is sinds gisteren verkrijgbaar. Vorige maand keurde de Europese Unie het middel goed voor de geneesmiddelenmarkt.

Sepsis is het gevolg van een uit de hand gelopen infectie die een extreme overreactie van het immuun- of afweersysteem tot gevolg heeft. Een van de directe voortvloeisels is een ongeremde bloedstolling: in kleinere bloedvaten in organen ontstaan minuscule bloedklontertjes die uiteindelijk de bloeddoorvoer belemmeren en daarmee ook de toevoer van zuurstof. Organen kunnen zelfs geheel of gedeeltelijk afsterven.

"Het is de eerste keer dat we als artsen iets kunnen doen aan het remmen van de vicieuze cirkel aan afweerreacties - ontstekingen en stollingen - die optreedt tijdens een ernstige sepsis", zegt dokter A.C.J.M. de Pont, intensive-carespecialist in het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam.

De Pont is een van de Nederlandse onderzoekers die zich in het bijzonder richtte op de bijwerkingen en de sterftereductie door het nieuwe middel. "Het middel geeft veelbelovende effecten te zien, maar het zal zich uiteindelijk in de loop der tijd nog moeten bewijzen. Tot die tijd zijn we derhalve gematigd positief."

Het geneesmiddel, internationaal getest bij een kleine 1700 patiënten, bestaat uit een menselijk eiwit dat invloed heeft op het stollingsproces van het bloed. Dit eiwit, proteïne C, zorgt ervoor dat de klontjes in het bloed oplossen. Normaal maakt het lichaam het eiwit zelf aan in de wanden van de bloedvaten, maar door de ontstekingen raken ze beschadigd. De hoeveelheid eiwit is dan te laag en moet met het medicijn aangevuld worden.

Het middel wordt naar verwachting een vast onderdeel van het 'therapeutisch instrumentarium' op intensive-careafdelingen: tot nu toe sterft ruim 30 procent van de mensen die met een sepsis in het ziekenhuis terechtkomt binnen 24 tot 48 uur. In Europa bezwijken jaarlijks naar schatting 146.000 mensen aan deze fatale bloedvergiftiging. Dat is 10 tot 14 procent van alle Europese ic-patiënten.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 14 september 2002