door Pieter Nijdam NEW YORK - In scherpe bewoordingen heeft de Amerikaanse president George Bush de Verenigde Naties gemaand actie te ondernemen tegen Irak bij de ontmanteling van het vermeende arsenaal van massavernietigingswapens. Indien de VN geen gehoor geeft aan zijn oproep, zullen de Verenigde Staten eenzijdig de aanval op het regime van Saddam Hoessein inzetten.

President Bush. (Foto: REUTERS)

Vooruitlopend op een eventueel militair optreden, heeft het Pentagon besloten om zeshonderd stafofficieren van het centrale commandohoofdkwartier in Florida over te plaatsen naar de Golfstaat Katar. Formeel zou de verhuizing in november deel uitmaken van een oefening, maar Washington sluit niet uit dat deze nieuwe commandocentrale in de Golfregio een meer permanent karakter zal krijgen.

Met Bush' gespierde taal voor de Algemene Vergadering van de VN, zet hij niet alleen Saddam Hoessein voor het blok, maar met name ook de VN. Bush wil het belangrijkste internationale orgaan nog één kans geven met de uitvoering van de resoluties, die ongelimiteerde wapeninspecties in Irak rechtvaardigen.

Zonder vooralsnog een ultimatum aan het adres van Saddam te stellen, maakte Bush duidelijk dat de VS tot actie zal overgaan, als Bagdad niet snel "onvoorwaardelijk accepteert" dat alle biochemische wapens worden ontmanteld en de ontwikkeling van kernwapens worden stopgezet. "Doen we dat niet, dan is 11 september slechts de prelude van een nog grotere tragedie."

In kringen rond het Witte Huis werd bekend dat minister Colin Powell van Buitenlandse Zaken vandaag met zijn collega's van de vier andere permanente leden van de Veiligheidsraad (Rusland, China, Groot-Brittannië en Frankrijk) overleg voert over de tekst van een nieuwe resolutie.

In deze resolutie zou Bagdad een ultimatum worden gesteld over hervatting van de wapeninspecties, op straffe van militaire acties. Volgens anonieme bronnen in Washington zou Saddam "slechts enkele weken" de tijd krijgen om in te stemmen met de inspecties.

Met de opstelling van een dergelijke resolutie is voor Rusland een sleutelrol weggelegd. Indien Moskou, die eerder fel tegen een nieuwe oorlog in Irak was, zijn veto zal uitspreken en de VN weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen, voelt Washington zich genoodzaakt tot eenzijdig militair optreden. In een eerste reactie op de toespraak van Bush liet de Russische regering weten nog steeds sceptisch te staan tegenover een aanval op Irak.

Groot-Brittannië en Nederland onderschrijven daarentegen de inhoud van Bush' speech volledig. Minister Jaap de Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken zei vanuit New York: "Het feit dat de VS via de Veiligheidsraad Irak wil aanpakken, is een belangrijke accentverschuiving in het Amerikaanse beleid. Nederland juicht dat van harte toe."

Kort voordat Bush de Algemene Vergadering toesprak, benadrukte secretaris-generaal Kofi Annan van de VN evenwel dat geen enkel land zich de legitimiteit kan toe-eigenen om buiten de Veiligheidsraad om een ander land aan te vallen. Hij doelde daarbij op de VS die ook eenzijdig optreden tegen Irak niet uitsluit.

In zijn toespraak zei Bush voorts dat Saddam Hoessein meer dan een decennium lang de VN aan een lijntje heeft gehouden en misleidt. De Amerikaanse president somde vervolgens alle misdaden op die zijn Iraakse ambtgenoot zou hebben gepleegd tegen de wereld en zijn eigen volk. In het bijzonder memoreerde hij aan de mislukte aanslag op zijn vader en oud-president, George Herbert Bush, waarvoor hij Saddam ook verantwoordelijk houdt.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 13 september 2002