KOPENHAGEN - De strijd van de Europese Commissie tegen de belastingvlucht lijkt een hopeloze zaak te worden. De proefballon die eurocommissaris Bolkestein eind vorige week opliet om Zwitserland desnoods met restricties wat betreft het vrije kapitaalverkeer te dwingen haar bankgeheim op te heffen werd zaterdag al weer lekgeprikt door Luxemburg. Dit hertogdom is weliswaar EU-lid, maar leeft evenzeer als de Zwitsers van zijn bankgeheim.

Luxemburg koos dan ook onmiddellijk de kant van haar 'soortgenoot' en liet weten een veto te zullen uitspreken tegen elke maatregel die het vrije kapitaalverkeer met Zwitserland beperkt. Voor een dergelijk besluit is unanieme goedkeuring van alle lidstaten nodig. Volgens de Luxemburgse minister van Economische Zaken Henri Grethen is het uitwisselen van informatie over de Zwitserse tegoeden geen "politieke oorlog" waard, zo zei hij gisteren tijdens de laatste dag van het informele treffen van de Europese ministers van Financiën in Kopenhagen. De Zwitserse regering reageerde gepikeerd en zei dat dreigementen "het onderhandelingsklimaat niet bepaald bevorderen." Maar ook de Duitse minister Eichel wilde geen publiek debat over eventuele sancties.

Bolkestein moet voor het eind van het jaar een akkoord hebben met landen als Zwitserland, de VS en gerenommeerde belastingparadijzen als Monaco, Liechenstein en San Marino anders weigeren Luxemburg en Oostenrijk hun bankgeheim op te heffen. Luxemburg heeft derhalve geen enkel belang bij een overeenkomst tussen de Commissie en Zwitserland.

Als Bolkestein met lege handen blijft staan, en daar gaat het steeds meer op lijken, moeten de ministers van Financiën tegen het eind van het jaar beslissen hoe het verder moet. Een optie zou dan kunnen zijn dat de EU- landen doorgaan met een 'duaal systeem' waarbij landen zelf kiezen of ze fiscale informatie uitwisselen of een bronheffing hanteren op rente uitgekeerd aan niet- ingezetenen. Maar met onwillige 'derde landen' zal Luxemburg ook nooit akkoord gaan met een erg hoge bronheffing om haar 'concurrentiepositie' niet te verliezen. Zwitserland peinst er ook niet over haar bankgeheim op te heffen, zelfs niet voor rente- informatie over individuele klanten alleen op aanvraag, maar wil hooguit denken aan een bronheffing. Engeland met haar grote overseas- bondmarkt wil weer alleen informatie- uitwisseling en geen bronheffing. Al met al blijft het dossier dus aardig vast zitten.

Voor de rest keken de ministers met bange ogen naar de ingezakte groei, maar ECB- president Duisenberg hield de moed erin. Volgens hem zal de inflatie de rest van het jaar rond de gewenste maximale grens van 2% blijven. Eind dit jaar begin volgend jaar zou het dan weer wat beter gaan met de economie. Het huidige rentepeil van 3,25% is daarom volgens hem voorlopig precies goed.

Daarmee sloeg hij de hoop op een spoedige rentedaling de bodem in. Donderdag komt het ECB- bestuur weer bijeen.

In november moet duidelijk worden welke eurolanden de tekortnorm van 3% niet halen, dat zullen vermoedelijk ook de landen zijn die dan vervolgens in 2004 niet kunnen voldoen aan de eis de begroting in evenwicht te hebben. Frankrijk haalt dat nu al niet gezien de vertraagde groei. Maar voorlopig heeft men de handen vol aan 2002. Duitsland zal in elk geval dicht aan de 3% komen.

Duitsland en Oostenrijk mogen krachtens het EMU- verdrag nattuurampen als de watersnood buiten de boeken houden, maar zeggen zich toch aan de 3%- norm uit het Stabiliteitspact te willen houden. De Duitse minister Eichel reageerde met een duidelijk "nein"" op de vraag of het pact, het veiligheidsventiel van de euro, versoepeld moet worden. Vooraf hadden met name Italië en Frankrijk wat schoten voor de boeg gelost, maar tijdens de ecofin- vergadering zelf hielden de betrokken ministers hun mond.

Volgens de Nederlandse minister Hoogervorst is elk gemorrel aan het Stabiliteitspact slecht voor het imago van de euro. Hij heeft zijn collega's uitgelegd dat Nederland het goede voorbeeld wil geven door direct met bezuinigingen te reageren op tegenvallende groei, "al zitten wij nog lang niet tegen de 3%. Een begrotingsevenwicht in 2004 is voor ons land zeer haalbaar."

Terwijl de meeste bewindslieden en de Europese Commissie het pact te vuur en te zwaard verdedigen, brak de Italiaanse eurocommissaris Monti (Concurrentiezaken) uit de gesloten rijen. Hij pleitte zaterdag in een interview voor een onderscheid tussen lopende uitgaven en overheidsinvesteringen waardoor de 3%- norm in feite toch zou worden versoepeld.

De ministers van Financiën bogen zich ook over de kostenkant van een eventuele oorlog tegen Irak waardoor de zwakke Europese economie nog verder zou worden bedreigd. Eind deze maand bespreken de rijkste zeven industrielanden de economische situatie tijdens de jaarvergadering van het IMF. Een oorlog tegen Irak kan de olieprijs fors opjagen.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 9 september 2002