NEW YORK - De negentien moslims, die vorig jaar op 11 september met vier gekaapte passagiersvliegtuigen dood en verderf zaaiden in de Verenigde Staten, plaatsen de FBI nog steeds voor vele vraagtekens. De mannen van Arabische afkomst hadden geen van allen het profiel van een typische moslimextremist.
Integendeel, zij waren hoog opgeleid. De meesten waren student of hadden een universitaire graad. Hoewel ze met enige regelmaat moskeeën bezochten, waren ze nog vaker aanwezig in het bruisende nachtleven van onder meer Hamburg, Miami en New York.
Mohammed Atta uit Egypte, Ziad Jarrah uit Libanon en Marwan al-Shehni uit de Verenigde Arabische Emiraten vormden eind jaren negentig in Hamburg een terroristische cel. De FBI neemt aan dat deze drie mannen de spil waren in de georganiseerde terreurgolf op de ochtend van 11 september, waarbij de coördinatie lag bij de 33-jarige Mohammed Atta.
Dat de drie terroristen hun acties echter helemaal niet zo professioneel hebben voorbereid, blijkt uit recent bekend gemaakte gegevens van de Hamburgse politie. Zo ging Marwan al-Shehni er in 2000 reeds prat op dat hij werkte aan een terreurdaad van ongekende omvang.
"Er zullen duizenden doden vallen," zei de 21-jarige student twee jaar geleden tegen een bibliothecaris in de Duitse havenstad. "Jullie zullen nog van mij horen." Al-Shehni's lugubere voorspelling is uitgekomen. Op 11 september 2002 vloog hij om 9.03 uur met een Boeing 767 van United Airlines de zuidelijke toren van het WTC binnen.
Zijn kameraad Ziad Jarrah (25) schreef één dag voor hij met een Boeing 757 van United Airlines in de staat Pennsylvania crashte een afscheidsbrief aan zijn Duitse vriendin. In de brief stond dat hij geschiedenis zou schrijven. Jarrah wilde namelijk het toestel laten neerstorten op het Witte Huis, maar een aantal passagiers wist dat te voorkomen.
De FBI is tot op heden niet veel wijzer geworden van de achtergronden van de negentien kapers. De meesten hebben vermoedelijk een opleiding gekregen in een van de Al-Qaeda-kampen in Afghanistan, maar niets staat vast.
Het is opmerkelijk hoe gemakkelijk de mannen in het voorjaar van 2001 met vervalste identiteitspapieren en visa de Verenigde Staten binnen kwamen. Zij reisden kriskras door het land, waarbij ze overal bankrekeningen openden en Amerikaanse rijbewijzen wisten te bemachtigen door ambtenaren van de Afdeling Rijbewijzen en Kentekens (DMV) om te kopen. Enkelen van hen vlogen gedurende hun verblijf in de VS regelmatig met hun vervalste papieren het land in en uit, zonder de argwaan te wekken van douanebeambten.
Een van de weinige houvasten van de FBI, is een videoband waarop Osama bin Laden zegt dat Mohammed Atta de leider was van de terreurcel. Bin Laden noemt voorts enkele andere kapers bij naam.
Zacarias Moussaoui is de enige man die is aangeklaagd wegens medeplichtigheid aan de aanslagen van 11 september. Hoewel de 34-jarige Fransman van Marokkaanse afkomst heeft toegegeven lid te zijn van Al-Qaeda ontkent hij iedere betrokkenheid bij de terreuracties.
De FBI is evenwel overtuigd dat hij de 'twintigste man' is. Zijn naam wordt op de band van Bin Laden echter niet genoemd. Het proces tegen Moussaoui is uitgesteld tot begin volgend jaar. Het moet de federale inlichtingendienst extra tijd geven om de gaten in bewijslast te dichten.