DEN HAAG - Rijkswaterstaat wist al in 1976 dat aannemers voor-voorvergaderingen hielden bij openbare aanbestedingen, maar achtte het onmogelijk daar een einde aan te maken. Nadat de Europese Unie in 1992 en definitief in 1998 besloot dat vooroverleg verboden was, ontstond er bovendien een gedoogcultuur bij de verschillende Nederlandse overheden. Dat stelt oud-minister van Verkeer en Waterstaat Tjerk Westerterp, uit eigen ervaring, naar aanleiding van de parlementaire enquête bouwnijverheid. De oud-KVP-bewindsman stoort zich zeer aan de manier waarop de commissie de getuigen hoort. De commissie schaadt de bouwsector daarmee, vindt Westerterp. "Sommige leden van de enquêtecommissie lijken zich minder te bekommeren om het vinden van de waarheid dan het aan de schandpaal nagelen van sommige (vooraanstaande) bedrijven en daarbij werkende personen."
De voormalig minister is volgens eigen zeggen in 1976 door het toenmalige Kamerlid Maarten Schakel vertrouwelijk ingelicht over zijn wetenschap van voorvergaderingen van aannemers bij openbare aanbestedingen.
De toenmalige directeur-generaal Rijkswaterstaat, ir. Tops, reageerde volgens Westerterp 'onthullend' op die informatie. 'Minister, ook wij weten van het bestaan van voorvergaderingen. Maar wat Schakel waarschijnlijk niet weet, maar wij wel, is het bestaan van voor-voorvergaderingen. Die zijn pas echt vervelend. Wij trachten dat euvel te bestrijden door na te gaan in welke cafeetjes of restaurants dergelijke voor-voorvergaderingen worden gehouden. Vaak zit daar dan 'toevallig' een onopvallende bezoeker achter een krant een kopje koffie te drinken. Hij probeert voor ons goed te luisteren naar wat er wordt besproken en afgesproken. Als het echt de spuigaten uitloopt kunnen wij dan eventueel ingrijpen'.
Westerterp: "Ik heb de heer Tops, een uiterst integer en bekwaam man, vervolgens gevraagd of wij een einde zouden kunnen maken aan het verschijnsel. Hij antwoordde kort en krachtig: 'onmogelijk'. Bovendien was hij van mening dat in het algemeen (de voor-voorvergaderingen uitgesloten) geen sprake was van ongeoorloofde prijsopdrijving, wel van marktverdeling." De oud-bewindsman heeft het daar verder bij moeten laten.
Kijkend naar de verhoren op televisie voelde hij de behoefte om te reageren. "Waar sommige commissieleden van lijken te genieten is telkens weer vast te stellen dat voorvergaderingen sinds 1992 verboden waren krachtens Europese regelgeving. Vervolgens vragen zij aan de getuige hoe het toch mogelijk is dat hij toch met dergelijke illegale praktijken doorging. Ik heb echter nog geen commissielid horen vragen of dat misschien mogelijk werd gemaakt door het gedoogbeleid van de overheid, dat wij in Nederland niet alleen bij de drugs mogen ervaren. Een interessante vraag voor de parlementaire enquêtecommissie om de 'echte' waarheid boven tafel te krijgen."
Westerterp vindt dat de commissie ook eens moet kijken naar de aanbestedingspraktijk in andere EU-landen. "Denkt de commissie soms - als zij bijvoorbeeld vraagt hoe duur een aangeboden fles champagne wel was - dat bijvoorbeeld in Frankrijk bouwondernemingen niet ambtenaren uitnodigen voor een etentje? De gang van zaken in andere landen zou ons veel kunnen leren over het plaatsen van de usances in de Nederlandse bouwwereld in het kader van de Europese eenwording. Echt we zijn bezig met Holland op z'n smalst."
De oud-minister hekelt de volgens hem niet-objectieve manier van ondervragen door de enquêtecommissie. Volgens Westerterp - hij wil geen namen noemen - vermengen sommige leden hun eigen opvattingen met de antwoorden van de getuigen en leggen zij hen dingen in de mond. "Een getuige moet echt heel scherp opletten. Dit verhoogt niet het aanzien van het instrument parlementaire enquête."
Die kritiek werd gisteren gedeeld door Fred Veerman, de voormalige baas van klokkenluider Ad Bos. Hij kreeg het keihard aan de stok met commissievoorzitter Marijke Vos die hem onjuiste dingen in de mond zou leggen. Veerman, die nog stelde dat het vooroverleg tussen aannemers alleen bedoeld was om werkcapaciteit te verdelen en dat opdrachtgevers daarvan eerder profiteerden dan dat zij teveel betaalden door de prijsafspraken, dreigde Vos zelfs het verhoor te staken.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}