ZAANDAM - De top van supermarktconcern Ahold is halverwege de jaren negentig herhaaldelijk gewaarschuwd voor valutarisico's in Zuid-Amerika. Dat blijkt uit stukken waarin deze krant inzage heeft gehad. Vorige week liet Ahold-baas Cees van der Hoeven weten op een investering van €1,3 miljard in Argentinië zo'n €1,1 miljard te hebben afgeschreven door de devaluatie van de peso. Waarschuwingen voor zo'n devaluatie, door Aholds 'eigen' macro-econoom Willem Oud, werden door de top in de wind geslagen.
"Als we het toen allemaal hadden geweten, dan hadden we in 1998 niet geïnvesteerd en waren we niet met partner Velox Retail Holdings in zee gegaan", zei bestuursvoorzitter Van der Hoeven vorige week in een verklaring over de miljardenafschrijving in Argentinië. Een drievoudige crisis in dat land noopte Ahold toen tot de bekendmaking van het eerste verlies sinds 1973.
De devaluatie van de peso, een kwakkelende economie en een joint-venturepartner die noodgedwongen tegen een veel te hoge prijs moest worden uitgekocht, zorgden voor een nettoverlies over het tweede kwartaal van €197,5 miljoen. Vooral op dat laatste - de keuze van de partner - had Ahold zelf invloed, schreef deze krant. De devaluatie van de peso en de kwakkelende economie was in 1998 eigenlijk niet te voorzien.
Dat was het wél, blijkt uit interne memos en rapportages aan de raad van bestuur van Willem Oud, negen jaar lang senior executive economic research bij Ahold. In 1996 en 1997 waarschuwde hij het 'executive committee' (de raad van bestuur) herhaaldelijk voor de valutarisico's in onder meer Brazilië en Argentinië. Vooral dat laatste land leverde volgens de macro-econoom een groot gevaar op, omdat de Argentijnse peso één op één was vastgeklonken aan de Amerikaanse dollar.
Dat was zo tussen 1991 en begin 2002. De koppeling leek een oplossing om de hyperinflatie in Argentinië binnen de perken te houden. Het gaat mis als het inflatieniveau in het Zuid-Amerikaanse land uit de pas gaat lopen met dat in de Verenigde Staten. De peso raakt daardoor overgewaardeerd, hetgeen ten koste gaat van de concurrentiepositie van Argentinië. De ontkoppeling van beide munten - en de devaluatie van de peso - wordt daarmee onvermijdelijk.
In een memo dat begin januari 1998 aan de raad van bestuur wordt gestuurd, zet Oud één en ander voor de zoveelste keer op een rijtje. De Azië-crisis is dan al losgebarsten, hetgeen voor de macro-econoom aanleiding is om "de eerdere opmerkingen over sommige Zuid-Amerikaanse landen te herhalen". "Nu de dollar duurder wordt, onder invloed van de Azië-crisis, zullen de tekorten op de lopende rekening van Zuid-Amerikaanse landen verder toenemen", schrijft hij.
"Omdat de structurele problemen in deze landen nog niet echt zijn opgelost, zijn de monetaire risico's er nu nóg groter dan enkele maanden geleden", stelt Oud verder. Als geheugensteuntje is een eerder schrijven - van oktober 1997 - bijgevoegd, waarin nadrukkelijk wordt gewaarschuwd voor "de monetaire risico's van de Argentijnse peso op middellange termijn". "Reddingsoperaties door de monetaire autoriteiten zullen niet slagen als de fundamentele economische risico's niet worden opgelost", valt daarin te lezen.
"Vaak, als het al te laat is, zullen ze maatregelen nemen die door het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn opgelegd, in een poging om kredieten los te krijgen om de monetaire problemen op te lossen." Hoge risicolanden die in het eerdere memo genoemd worden, zijn - naast Argentinië - Brazilië, Colombia en Peru.
Het lijkt aan dovemansoren gericht, want Ahold stapt half januari 1998 in een joint venture met Velox Retail Holdings om vervolgens de Argentijnse supermarktketen Disco over te nemen. Al met al investeert de Zaanse grootgrutter €1,3 miljard in de Argentijnse activiteiten, waarvan €1,1 miljard weggegooid geld blijkt. Waarom de waarschuwingen van Oud genegeerd?
"Het scenario van Oud was één van velen", stelt een woordvoerster desgevraagd. "De raad van bestuur heeft een afweging gemaakt." Dat de top daarbij meer gewicht heeft toegekend aan de groeimogelijkheden in de regio in plaats van aan de valutarisico's wil de woordvoerster niet gezegd hebben. "Als je zo'n acquisitie doet, worden een heleboel dingen uitgezocht."
De raad van bestuur heeft de waarschuwingen van Oud wel gekregen, aldus de zegsvrouwe, "en in grote lijnen worden rapporten ook wel gelezen". Van negeren of in de wind slaan, is volgens haar dan ook geen sprake, maar "niemand heeft toen geweten wat er precies in Argentinië zou gebeuren". "De raad van bestuur van Ahold had het kúnnen weten", vindt desalniettemin Oud. "Ik heb ze vaak genoeg gewaarschuwd en ik was niet de enige." Veel vooraanstaande macro-economen deden hetzelfde, aldus Oud.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}